ارزیابی خواص ضد باکتریایی ترکیبات استخراجی از گال بلوط ‭Aphelonix persica ‬روی چند باکتری مهم بیماری زای گیاهی در شرایط آزمایشگاهی

در این تحقیق پس از جمع آوری گال های ناشی از تغذیه ی زنبور ‭Aphelonyx persica ‬از درختان بلوط ایرانی جنگل های زاگرس و خشک و آسیاب کردن آن ها، با 3 حلال آب، استون و متانول عصاره گیری و خشک شدند. سپس پودر حاصله با 3 غلظت متفاوت در 3 حلال آب، استون و متانول حل شد. آنگاه اثر این عصاره ها بر رشد باکتری های ‭Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli‬، ‭Dickeya zeae‬، ‭Xanthomonas translucens pv. cerealis‬، ‭Agrobacterium tumefaciens‬، ‭Rathayibacter tritici‬، ‭Pseudomonas syringea pv. tabaci‬، ‭R. solanacearum‬، ‭Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis ‬و ‭Erwina amylovora ‬با دو روش نشت در آگار و دیسک های کاغذ صافی، با اندازه گیری قطر هاله ی عدم رشد بررسی شد. نتایج نشان داد، بالاترین غلظت های عصاره های آبی، استونی و متانولی (‮‭100‬ میلی گرم عصاره در 1 میلی لیتر حلال) موثرترین غلظت های کنترلی بر باکتری های فوق در روش نشت در آگار و دیسک های کاغذ صافی بودند. باکتری ‭E. amylovora ‬در بین باکتری های مورد آزمایش، مقاوم ترین باکتری به هر سه عصاره ی آبی، استونی و متانولی بود. به طوری که هیچیک از عصاره های فوق با غلظت های مختلف، نتوانستند مانع از رشد این باکتری شوند. ضمنا آزمون حداقل غلظت بازدارنده حاکی از قدرت بالای بازدارندگی عصاره های استونی و متانولی (در غلظت ‮‭10‬ میلی گرم در میلی لیتر حلال) نسبت به آبی (در غلظت ‮‭10‬ میلی گرم در میلی لیتر حلال آبی) بود به طوریکه برخی از باکتری ها مانند ‭X. axonopodis pv. phaseoli ‬و ‭Agrobacterium tumefaciens ‬در غلظت ‮‭10‬ میلی گرم در میلی لیتر پودر عصاره استونی و متانولی قادر به رشد نبودند درصورتی که حداقل غلظت عصاره ی آبی برای جلوگیری از رشد این باکتری ها ‮‭100‬ میلی گرم در میلی لیتر بود. برخی از باکتری ها مانند ‭R. solanacearum ‬و ‭E. amylovora ‬فقط در غلظت های ‮‭100‬ و باالاتر عصاره ها قادر به رشد نبودند. تاثیر عصاره ها بر توسعه ی علایم بیماری ها بر روی گیاهان در آزمون های گلخانه ای در اکثر موارد به جز در مورد گندم و ساقه های ذرت،که تا اندازه ای مشهود بود با سوختگی برگ ها در اثر این عصاره ها همراه بود. این امر در سایر موارد مانع ارزیابی و مطالعه ی تاثیر این عصاره ها بر توسعه ی علایم بیماری ها گردید. به طور کل نتایج این تحقیق نشانگر تاثیر این عصاره ها بر روی بسیاری از باکتری های بیماری زای گیاهان در شرایط آزمایشگاهی است. کلید واژه: گال بلوط، زنبور گالزای بلوط، اثر ضد باکتریایی عصاره، باکتری بیماریزای گیاهان و کنترل بیولوژیک