بررسی اثربخشی کودزیستی نیتراژین در زراعت گندم

تولید کودهای زیستی از حدود یک دهه پیش در ایران آغاز شده و هم اکنون چندین شرکت به تولید انواع کودهای زیستی مشغول می باشند. کودهای زیستی حاوی باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه، ‭PGPR(Plant Growth Promoting Rhizobacteria) ‬از جمله رایج ترین آنها می باشند که در ایران و جهان تولید و مورد استفاده کشاورزان قرار می گیرند. در تولید این کودها از باکتریهای ریزوسفری استفاده می شود که می توانند با مکانیسم های متفاوت سبب افزایش رشد و عملکرد گیاهان زراعی شوند. کارایی باکتریهای مورد استفاده و بهره گیری از فرمولاسیون مناسب، از عوامل اساسی تعیین کننده کیفیت اینگونه کودهای زیستی به شمار می آیند که به شدت اثر بخشی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. در این پروژه یکی از انواع کودهای زیستی محرک رشد گیاه با نام تجاری نیتراژین در کشت گندم بر اساس دستورالعمل ارزیابی کودهای زیستی موسسه تحقیقات خاک و آب مورد ارزیابی قرارگرفت. اثر بخشی شامل تعیین تراکم جمعیت باکتری های موثردر ‮‭10‬ نمونه از کود در فواصل زمانی صفر، دوماه پس از تاریخ تولید و نیز تاثیر این کود بر عملکرد گندم در 8 مکان مختلف شامل استان های فارس، کرمانشاه، خراسان، اصفهان، قزوین، گلستان، آذربایجان شرقی و خوزستان بود. تاثیر کود زیستی نیتراژین بر عملکرد گندم، در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی شامل سه تیمار شاهد بدون تلقیح ، تلقیح با کود بیولوژیک استریل شده و تلقیح با کود بیولوژیک و در چهار تکرار انجام شد. نتایج شمارش جمعیت باکتری ها نشان داد که هیچیک از نمونه ها از نظر تعداد باکتری های موثر (آزوسپیریلوم، ازتوباکتر و سودوموناس) در زمان تولید و دو ماه پس از تولید،جمعیت قابل قبول (‮‭107‬ا1) را نداشتند. نتایج آزمایشات مزرعه ای نشان داد که کود زیستی نیتراژین فقط در دو منطقه با تیمار شاهد تفاوت معنی دار داشت که از این نظر نیز شرایط لازم را نداشت. به طور کلی با توجه به نتایج کنترل کیفی در آزمایشگاه و نتایج حاصل از آرمایشات مزرعه ای، بر اساس دستورالعمل ارزیابی کود های زیستی، کود زیستی نیتراژین مورد تایید قرار نگرفت. کلمات کلیدی: گندم، کود زیستی، باکتری های محرک رشد گیاه، نیتراژین، اثربخشی