تحلیل گونه شناختی مسجدهای تاریخی حوزۀ جنوب البرز

این پژوهش درصدد گونه شناسی مساجد حو زۀ فرهنگی- جغرافیایی جنوب البرز است؛ چراکه از این طریق درک وحفاظت بهتر فضا و دستیابی به دیگر شیوه های طراحی با شناخت و دسته بندی گونه های مختلف معماری میسرترمینماید. در این پژوهش تلاش میشود با بررسیهای توصیفی- تحلیلی و مقایسۀ تطبیقی مساجد مورد بررسی قرارگرفته با یکدیگر به گونهبندی اصولی در این خصوص حاصل و تحلیلی از ویژگیهای هر یک ارائه شود. در ابتدای امر سعی در دسته بندی و شناخت گونه های معماری رایجِ این ناحیه شده است. تعداد پنجاه وسه مسجد تاریخی دراین ناحیه بررسی شده و نقشۀ تعدادی از آنها، از هرگونه و زی رگونه حداقل یک نمونه، بازترسیم شده است. شناخت شیوه و سبک معماری مساجد یک حوزه و تطبیق این گونه شناسی با مساجد دیگر حوزههای جغرافیایی- فرهنگی سبب یک شناخت کلی از معماری مساجد و شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هر دوره و یک شناخت جزئی از فراوانی گونه ها در معماری مساجد ایران خواهد شد. به این ترتیب گونه بندی مساجد حو زۀ جنوب البرز به چهار گونۀ کلی: 1. مساجد شبستانی 2. مساجد ایوانی 3 . مساجد گنبدخانه ای 4. مساجد طنبی؛ و هشت زیرگونۀ ۱.۱ شبستانی ۲.۱ شبستانی میانسرادار ۳.۱ .شبستانی تک ایوانی ۴.۱ .شبستانی دوایوانی، ۱.۲ .تک ایوانی ۲.۲ .دو ایوانی ۳.۲ .سه ایوانی ۴.۲ .چهار ایوانی دسته بندی میشوند.

کلیدواژه ها:

گونهشناسی مسجد ، مساجد حو زۀ جنوب البرز ، چیستی مسجد ، عناصر کالبدی