بسترهای ژئواکونومیکی امنیت و توسعه پایدار مناطق مرزی (نمونه موردی شهرستان چابهار)

امنیت و توسعه در مرزها، برای کشورهایی که مرزهای طولانی دارند، همواره چالش ها و مشکلات زیادی را به همراه داشته است.کشور ایران، در منطقه جنوب غرب آسیا، یکی از کشورهایی است که همواره در طول تاریخ با مشکلات فراوانی در مرزهای خود مواجه بوده است. گستردگی مرزها، دوری از پایتخت ها و مراکز جمعیت، تنوع قومی و مذهبی، تهاجمات پی در پی، اختلافات مرزی و در برخی نقاط کمبود منابع زیستی و بسیاری مسائل و مشکلات دیگر، پیامدهای زیادی را برای کشور ما و به ویژه مناطق مرزی و همجوار آن، همچون فقر و ناامنی و توسعه نیافتگی را در پی داشته است. در ده ه های اخیر راهکارهایی که نه بر نیروی نظامی، بلکه بر نیروهای اجتماعی و اقتصادی تکیه دارند مورد تأیید قرار گرفته است. دیدگاه های نوین در زمینه امنیت مناطق مرزی بر استراتژی توسعه پایدار مناطق مرزی تأکید فراوان دارند که ایجاد و گسترش سطح توسعه اقتصادی-اجتماعی در مناطق مرزی یکی از این راهکارها است. در حقیقت از نظر طرفداران این دیدگاه ها آنچه که می تواند امنیت مرزها را تضمین نماید توسعه پایدار مناطق مرزی است. مناطق مرزی ایران به دلیل برخورداری ی آید. در میان همه مرزهای ایران نیز مرزهای جنوب شرقی کشور، به ویژه منطقه چابهار به دلیل برخورداری از مرزهای دریایی و مسیرهای تجاری آن از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. حمل و نقل دریایی، بزرگترین، ارزان ترین و مناسب ترین راه تجارت است. توسعه دریا محور و استفاده از ظرفیت های دریا در روند توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت است. با این وجود همسایگی ایران با کشور پاکستان و همین طور شرایط خاص منطقه بلوچستان پاکستان، باعث شده است که همواره چالش ناامنی بر مرزهای جنوب شرق کشور سایه افکنده باشد و این موضوع نه تنها برتوسعه منطقه بلکه بر توسعه و امنیت ملی تأثیر گذار بوده و هست. از اینرو این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای با معرفی راهبرد توسعه پایدار مناطق مرزی از منظر آمایش سرزمین به لحاظ شناخت و گسترش و توسعه بسترهای ژئواکونومیکی، منطقه چابهار را به عنوان یکی از مناطق مرزی مورد مطالعه قرار دهد.

کلیدواژه ها:

مرز ، امنیت ، توسعه پایدار ، ژئواکونومیک ، آمایش سرزمین ، چابهار