بررسی تنوع ژنتیکی در اکوتیپ های طبیعی و موتانت M1 گیاه دارویی کرچک با استفاده از نشانگر مولکولی ISSR

کرچک گیاه دارویی از خانواده فرفیون، بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می باشد که در صنعت و پزشکی کاربرد فراوان دارد. از اولین اقدامات جهت به نژادی گیاهان، شناخت و درک صحیح از تنوع ژنتیکیمی باشد، بررسی تنوع ژنتیکی در گونه های زراعی و وحشی از جمله کارهایی است که برای شناسایی ظرفیت ژنتیکی صفات مرتبط با اهداف اصلاحی و حفاظت از منابع ژنتیکی، توسط متخصین اصلاح نباتات انجام می گیرد. این تحقیق به منظور مطالعه مقایسه ای تنوع ژنتیکی نمونه های طبیعی و موتانت این گیاه با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR انجام شد. تعداد 8 آغازگر، از 17 آغازگر استفاده شد. الگوهای نواری به صورت صفر (عدم وجود نوار) و یک (وجود نوار) امتیازدهی شدند و داده ها توسط نرم افزار NTYSYSpc تجزیه و تحلیل شدند تنوع درون جمعیت ها با استفاده از میانگین شاخص تنوع ژنتیکی نی (H) و شاخص شانون (I) و آلل های موثر (Ne) با استفاده از نرم افزار Popgene انجام شد. در مجموع 83 باند، با میانگین 10/37 باند در هر پرایمر تولید شد. از کل باندهای شمارش شده برای نمونه های جمعیت های مختلف، تعداد 75 باند (90/36%) چندشکلی و تعداد 8 (9/64%) باند مونومورف بودند. 37/5 درصد از آغازگرها بیشترین درصد پلی مورفیسم (100%) داشتند، در حالیکه 62/5 درصد از آنها با تولید تعدادی باند مونومورف، پلی مورفیسم کمتری را نشان دادند. همچنین تجزیه خوشه ای نشان داد که اکوتیپ های موتانت در گروهی جدای از اکوتیپ مادری (وحشی) قرار گرفتند. ضریب تنوع ژنتیکی نی 1/14 و شاخص تنوع شانون 0/119 می باشد. . نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که 46 درصد تغییرات ژنتیکی یافت شده مربوط به درون گروه ها و 54 درصد در بین گروه ها بود. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که جهش تاثیر مطلوبی داشته و از نشانگرهای ISSR می توان برای جداسازی اکوتیپ های موتانت و اکوتیپ مادری استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

تنوع ژنتیکی ، کرچک ، موتاژن ، نشانگر ISSR