جلوه‌های اجتماعی و فرهنگی جشن‌های «مهرگان» و «سده» در هنر و فرهنگ عامه‌ی کرمان

    عنصری که روحیه‌ی متفاوت یک قوم یا فولک را به وجود می‌آورد، تاریخ و خاطرات مشترک آنها در پهنه‌ی سرزمینی مشترک است. از این رو فولکلور یا فرهنگ عامه­ی آن قوم، نه فقط مناسک و ادبیاتی معمول و ساده، بلکه بیانگر بنیادی‌ترین اصول بینش، شیوه­ی تفکر و چگونگی  درک آنان از جهان هستی است. در حقیقت فولکلور گویای  نحوه‌ی زندگی اجتماعی آن ملّت است. در پهنه‌ی سرزمینی ایران، میراثی غنی از فولکلور و فرهنگ عامه وجود دارد که از اعصار باستانی تاکنون، چون سنگ‌های رسوبی بر یکدیگر انباشته شده و تکامل یافته‌اند. برای ما بسیار اهمیت دارد تا ریشه‌های فرهنگ‌های عامه و عناصر پیونددهنده‌ی فولکلور را در هر گوشه‌ای از این سرزمین پهناور با عناصر بنیادین تمدن ایرانی شناسایی کنیم. مهم‌ترین سند تمدن باستانی ایرانیان، شاهنامه‌ی فردوسی است. شاهنامه‌ی فردوسی، بهترین ابزار شناختی و مقایسه‌ای را در اختیار ما قرار می‌دهد. هدف ما در این پژوهش این است که در فرآیندی تطبیقی، ابعاد جلوه‌های اجتماعی و فرهنگی جشن‌های «مهرگان» و «سده» را در شاهنامه‌ی فردوسی، به عنوان گزارشی از تمدن باستانی ایران، مشاهده کنیم و تأثیر این ابعاد را بر فرهنگ عامه‌ی مردم استان کرمان بسنجیم. روش مورد استفاده در این پژوهش، تطبیقی بوده و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای انجام شده است. نتایج این پژوهش با توجه به جلوه‌های مشترک شاهنامه و فولکلور مردم کرمان ضمن مطالعه‌ی جشن‌های «مهرگان» و «سده» و آداب و رسوم مردم کرمان، حاکی از این است که شاهنامه­ی فردوسی، در طول زمان، مردم کرمان را با تاریخ، فرهنگ و آیین­های ارزشمند نیاکانشان آشنا کرده و همچنین از راه تأثیرگذاری بر فرهنگ عامه، زبان و درک مشترکی را میان آنها و سایر هم‌میهنان و حتی ملت­های مجاور، فراهم آورده است. اهداف پژوهش: 1.بررسی تأثیرات شاهنامه‌ی فردوسی بر فرهنگ و ادب عامه‌ی مردم استان کرمان. 2.شناسایی تشابهات عناصر فرهنگی و اجتماعی شاهنامه با فرهنگ و رسوم عامه‌ی مردم استان کرمان. سؤالات پژوهش: 1. آیا نمودهای مختلف شاهنامه در فرهنگ و ادب عامه‌ی مردم استان کرمان بازتاب داشته است؟ 2. آیا تشابهی میان فرهنگ و رسوم عامه‌ی مردم کرمان و فرهنگ و رسوم در شاهنامه وجود دارد؟

کلیدواژه ها:

شاهنامه‌ی فردوسی ، فرهنگ عامه‌ی کرمان ، جشن «مهرگان» ، جشن «سده»