اثرات بلندمدت بیوچار حاصل از برگ خرما بر تخلخل و پایداری ساختمان خاک لوم رسی شنی

بیوچار در خاک روشی جایگزین برای افزایش کربن خاک است و در طولانی‌مدت، سبب بهبود ویژگی­های فیزیکی خاک می­شود. این پژوهش باهدف بررسی تأثیر طولانی­مدت بیوچار حاصل از برگ خرما بر انواع تخلخل خاک (تهویه‌ای، موئین و کل) و پایداری ساختمان خاک لوم رسی شنی انجام شد. آزمایش­ به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو عامل شامل مقدار بیوچار برگ خرما در چهار سطح (صفرB0، 5/0%=B0.5، %1=B1و 2%=B2وزنی)و دیگری مدت زمان پس از کاربرد بیوچار در چهار سطح (یکT1، سهT3، شش T6و نه ماه T9) با سه تکرار به‌صورت گلدانی انجام شد. نتایج نشان داد اثر بیوچار برگ خرما بر تخلخل تهویه­ای و مویین در سطح یک درصد معنی­دار شد. همچنین، اثر مدت زمان پس از کاربرد بیوچار بر جرم مخصوص ظاهری و تخلخل کل خاک در سطح یک درصد معنی­دار بود. اثر مقدار بیوچار، مدت زمان پس از کاربرد بیوچار و اثرات متقابل مقدار و مدت زمان پس از کاربرد بیوچار بر میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها نیز در سطح یک درصد معنی­دار شد.با افزودن بیوچار، بالاترین میزان افزایش ویژگی‌های موردبررسی نسبت به شاهد (B0T1) در مورد جرم مخصوص ظاهری، تیمار B2T6 (7/14%)، تخلخل کلB2T1 (4/5%)، تخلخل مویین B2 (3/64%)، میانگین وزنی قطر خاکدانه به روش الک خشک B1T9 (28%) و میانگین وزنی قطر خاکدانه به روش الک تر B2T1 (2/63%) بود.نتایج بیانگر آن بود که بیشترین اثر بیوچار بر جرم مخصوص ظاهری، تخلخل کل، تخلخل مویین و میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها به روش الک تر، در ماه اول و بر میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها به روش الک خشک در ماه نهم بوده است و گذشت زمان اثر معنی­داری بر تغییرات تخلخل تهویه­ای نداشت. در مجموع می­توان گفت کهبیوچار با داشتن تخلخل و مقدار کربن آلی قابل‌توجه، سبب بهبود تخلخل و پایداری ساختمان خاک شده است. لذا می­توان از بیوچار برای بهبود ساختمان خاک­های تخریب یافته و ضعیف استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

تخلخل تهویه‌ای ، تخلخل موئین ، جرم مخصوص ظاهری ، میانگین وزنی قطر خاکدانه