اثر حرارت، دود و خاکستر بر جوانه‌زنی بانک بذر خاک در مراتع نیمه‌استپی زاگرس مرکزی، ایران

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر تیمارهای مربوط با محصولات آتش شامل حرارت، دود و خاکستر بر تراکم، تنوع گونه‌ای، شکل رویشی و شکل زیستی بذور موجود در بانک بذر خاک در مراتع کرسنگ در استان چهارمحال‌و‌بختیاری انجام شد. برای این منظور، نمونه‌های خاک از منطقه جمع‌آوری و تیمارهای مربوط به محصولات آتش بر آنها اعمال شدند. پنج تیمار شامل دو تیمار تنش حرارت 60 و 80 درجه سانتی‌گراد به‌مدت 5 دقیقه، یک تیمار دود‌دهی 30 دقیقه‌ای، یک تیمار خاکستر و تیمار شاهد که بدون اعمال هیچ تیماری بود، مورد آزمون قرار گرفتند. در مجموع، بذرهای 21 گونه از 15 تیره گیاهی در نمونه‌های بانک بذر خاک کشت‌شده در گلخانه جوانه ‌زدند. نتایج نشان داد که تیمار درجه حرارت 80 درجه سانتی‌گراد با میانگین بذرهای جوانه‌زده 706 عدد بذر در متر‌مربع، باعث افزیش معنی‌دار تراکم در مقایسه با تیمار شاهد شد. همچنین خاکستر باعث افزایش معنی‌دار غنا و تنوع گونه‌ای در نمونه‌های کشت شده شد. اغلب تیمارهای محصولات آتش در مجموع باعث افزایش سهم شکل‌های رویشی پهن‌برگ و گراس یک‌ساله شدند. بر‌اساس نتایج مطالعه حاضر می‌توان نتیجه‌گیری کرد که مطالعه اثرات محصولات آتش روی گونه‌های گیاهی اهمیت زیادی در شناخت و تحلیل پاسخ گونه‌ها در تحریک‌پذیری جوانه‌زنی بذرها دارد. همچنین با آگاهی از این اطلاعات می‌توانیم تغییرات در پوشش گیاهی بعد از آتش‌سوزی را پیش‌بینی کرده و برای مدیریت صحیح مراتع استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Fire products ، Density ، Diversity ، Life forms ، Growth forms ، محصولات آتش ، تراکم ، تنوع گونه‌ای ، شکل زیستی ، شکل رویشی