تغییرات جمعیت روستایی ایران و رابطه آن با مولفههای توسعه در چند دهه اخیر

در این مقاله تغییرات جمعیتی جامعه روستایی ایران بر حسب طبقات جمعیتی، شرایط محیطی و مولفههای معیشتی و توسعهای با اتکا به دیدگاههای بازراپ و مکنیکل، تحلیل شده است. در این پژوهش، از ۱۲۵۸۱۷ آبادی کشور، تعداد ۴۵۰۸۵ واحد که دارای جمعیت و فعالیت کشاورزی بودهاند، به مثابه روستا تعریف و انتخاب شده و روند تغییرات جمعیتی آنها بر حسب وضعیت محیطی و توسعهای تحلیل شده است. نتایج پژوهش نمایانگر آن است که بیش از ۸۵ درصد از افزایش جمعیت روستاها در طول دهههای مورد بررسی، مربوط به نقاط روستایی بزرگ (بالای ۱۵۰۰ نفر جمعیت) بوده است. قطبیشدن جمعیت و امکانات در روستاها (بزرگتر شدن روستاهای بزرگ و کوچکتر شدن روستاهای کوچک)، گسترش و رشد روستاهای دشتی و جلگهای و کاهش روستاهای کوهستانی، مهاجرفرستی روستاهای زیر صد خانوار، از نتایج دیگر این تحلیل است. تنوع فعالیتهای اقتصادی، سطح عمقیشدن کشت، امکانات توسعهای، وضعیت طبیعی، اقلیمی، مکانی روستا، نسبت بهرهبرداران کشاورزی، نوع روستا و تکنولوژی کشاورزی از مهمترین متغیرهای موثر بر تغییرات جمعیتی بوده است که در مجموع ۵۷ درصد واریانس آن را تبیین میکنند.

کلیدواژه ها:

تغییرات جمعیتی ، تنوع فعالیت اقتصادی ، عمقیشدن کشت ، سطح توسعه روستا ، تکنولوژی کشاورزی ، نسبت بهرهبرداران کشاورزی