زبان قصاید ناصرخسرو در سطح نحوی
محل انتشار: دو فصلنامه ادب فارسی، دوره: 8، شماره: 2
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 170
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ADFA-8-2_005
تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
تشخص زبان قصاید ناصرخسرو در گرو چه عواملی است؟ اصلیترین کوشش این پژوهش پاسخدادن به این پرسش است. ازآنجاکه پرداختن به تمام مشخصات زبان قصاید او، در یک مقاله نمیگنجد، اینجا تلاش شده است مختصات زبان او عمدتا در سطح نحو زبان بررسی شود؛ یعنی ساختار گروههای نحوی و جملهها، اگرچه از توجهی گذرا به سطح آوایی کلام او نیز غفلت نشده است. این بررسی وقتی کاملا میسر میشود که با مقایسه عناصر نحوی زبان او با شاعران پیشین و معاصرش، میزان برجستگی شعرش معین شود؛ ازاینرو، بررسی ویژگیهای زبان قصاید او در قیاس با زبان قصاید دو شاعر متقدمش (فرخی و عنصری) و یک شاعر همعصرش (قطران)، بهمثابه زبان معیار قصیدهسرایی عصر، مهمترین بخش این پژوهش است. در بررسی فراوانی هریک از عناصر نحوی در قصیدههای معین ناصرخسرو و مقایسه آن با فراوانی آنها در قصاید فرخی و عنصری و قطران که در وزن و قافیه با قصیدههای او مشترکاند، روش آماری را پیش گرفتهایم؛ بنابراین، قصاید ناصرخسرو در سطح نحو در این موارد نسبت به سه شاعر دیگر برجسته و متمایز مینماید: کاستی توازی نحوی و حذف فعل، کاستی گروه اسمی بدلی و وجه دعا، بی ارتباطی تمهید نحوی تضمین با محور عمودی خیال، فزونی نقش ترغیبی زبان، هنجارگریزی نحوی، کهنهگرایی، نقش جمله(واره)های پیرو وابسته شرطی و تقابلی و تعلیلی در ایجاد اسلوب فلسفی کلام او. در این مقاله بهجای تعابیر کلی و مبهمی که غالبا از زبان قصاید ناصرخسرو بهدستدادهاند، دادههای کمی قابلسنجشی فراهم آمده است که تحلیلهای این مقاله، تنها یکی از نتایج ممکن حاصل از آنهاست.
نویسندگان
مهدی علیایی مقدم
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
پدرام شهبازی بختیاری
دانشآموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :