بررسی میزان فرسایش وتولید رسوب حوزه آبخیز ایوانکی با استفاده از مدلهای FSM ، MPSIAC و ایستگاه رسوب سنجی
سال انتشار: 1390
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 195
فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JSSR-27-4_003
تاریخ نمایه سازی: 25 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
چکیده فرسایش خاک و رسوبزایی یکی از مسائل مهم زیست محیطی مطرح در جهان است و خسارات زیادی برای حیات و اکوسیستم بر جا می گذارد . به منظور حفاظت خاک و مبارزه با فرسایش و کاهش رسوب زایی درحوزه آبخیز ایوانکی و به علت عـدم وجـود آب بنـد و مخـزن در حــوزه که بتوان حجم کل رسوبدهی سالانه را بر اساس آن تعیین نمود، برای برآورد میزان فـرسایش خـاک و رسـوبزایی از مـدل هـای نیمه کمی FSM (Factor Scoring Method) و MPSIAC (Modified Pacific Southwest Inter Agency) استفاده شد. حوزه آبخیز ایوانکی با مساحت ۸۰۰ کیلومتر مربع، درجنوب شرقی استان تهران واقع شده است که رودخانه اصلی آن (ایوانکی) دارای طولی در حدود ۵۰ کیلومترمی باشد. با بررسی نقشههای پایه از جمله نقشه های توپوگرافی و سنگ شناسی منطقه که در محیط Arc GIS رقومی گردیدند و با بازدیدهای صحرایی در مدل FSM ، پنج عامل محیطی: پستی و بلندی، پوشش گیاهی، فرسایش خندقی، سنگ شناسی و شکل حوضه و دو عامل تکمیلی این مدل یعنی:اقلیم وحفاظت خاک بررسی وامتیازدهی شدند. به هر کدام از این عوامل، امتیازی بین ۱ تا ۳ (فرسایش کم تازیاد) داده شد. در روش MPSIAC ، نه عامل محیطی: زمین شناسی، خاک شناسی، اقلیم، پستی و بلندی، رواناب، پوشش زمین، کاربری اراضی، فرسایش سطحی و فرسایش رودخانه ای مورد بررسی قرار گرفتند و نمره دهی شدند. دراین تحقیق با استفاده از مدل شبیه ساز باران، میزان رسوبدهی سازندهای فرسایشپذیر بررسی و دسته بندی گردیدند. با در نظر گرفتن ارزش های کمی برای هر یک از عوامل و وارد نمودن آن در رابطه مربوط به مدل FSM و MPSIAC در محیط GIS ، میزان رسوب بر حسب متر مکعب در کیلومتر مربع و تن در هکتار در این حوضه آبخیز به دست آمد. میزان رسوبزایی برای مدل FSM برابر۹۱/۰ تن در هکتار در سال و برای مدل MPSIAC به میزان ۲۱/۳ تن در هکتاردرسال برای کل حوزه برآوردگردید که در کلاس فرسایشی متوسط قرارمی گیرد. در نهایت ارقام برآوردی با میزان بار رسوبی محاسباتی۲۲ ساله اخیر ایستگاه رسوب سنجی ایوانکی یعنی ۹۳/۰ تن درهکتار در سال مقایسه و مشخص گردید مدل FSM نتیجه نزدیکتری با برآورد رسوب ازایستگاه رسوب سنجی نسبت به MPSIAC نشان می دهد.
کلیدواژه ها: