تشخیص صنایع کلیدی از دیدگاه اشتغال با استفاده از جدول داده ها __ ستانده ها

مشکل رشد بی کاری در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه از جمله کشور ما ایران، ضرورت تشخیص و اندازه گیری بی کاری در این اقتصادها و اندیشه نمودن سیاست هایی برای توسعه صنایع دارای پتانسیل اشتغال بیشتر را آشکار ساخته است. برای حصول این امر، در این مقاله از الگوی داده ها – ستانده های ۱۳۷۰ استفاده، و پتانسیل اشتغال صنایع مختلف را از طرق متفاوتی که تا به حال اندیشمندانی چون راس موسن و هزاری به کار گرفته اند و نیز دو روش اصلاحی دیاموند، محاسبه نموده ایم. نتایج نشان می دهد گرچه انتظار می رود در کشورهای در حال توسعه اشتغال در بخش صنعت به سرعت افزایش پیدا کند، وجود اختلال گسترده در قیمت عوامل تولید غالبا ظرفیت جذب اشتغال در بخش صنعت را به میزان قابل توجهی محدود می سازد. که از جمله این اختلال ها می توان به نرخ های مزد در صنایع جدید کارخانه ای اشاره کرد که معمولا بالاتر از هزینه اجتماعی کار است. در حالی که کالاهای سرمایه ای به قیمت کمتری ارزش گذاری می شوند. این تحقیق نشان می دهد صنایع کلیدی از دیدگاه اشتغال تا حد زیادی با صنایع کلیدی از دید ستانده ها (تولید) متفاوت است و در محدوده صنعت قرار ندارد. همچنین کشاورزی در سه الگو از چهار الگوی به کار رفته در رتبه اول صنایع کلیدی است و در بقیه موارد صنایع کلیدی به بخش های خدماتی و نزدیک به آن تمایل دارند. در واقع برای دستیابی به سطح بالایی از اشتغال لازم است از درصدی از رشد حاشیه ای تولید به نفع اشتغال بیشتر صرف نظر کرد و این امر برای کشوری مثل هند به وضوح آزمایش شده است. در ضمن وجود صنایع کلیدی از دیدگاه اشتغال در بین بخش های خدماتی نشان می دهد که ساختار اقتصاد ایران چون هنوز به سطح بلوغ صنعتی و دوره غیرصنعتی شدن (نظریه فیشر – کلارک) نرسیده است، نباید بخش اعظمی از اشتغال در بخش های خدماتی ناشی از کشش درآمدی مثبت بخش صنعت برای این بخش ها باشد و در واقع تحقیقات جامعی در مورد بخش های غیررسمی و خدمات غیررسمی اقتصاد از لحاظ ساختاری انجام شود. کشش درآمدی بخش صنعت برای تقاضای این گونه بخش های غیررسمی یا بخش های مبهم اقتصادی منفی است. ضعیف ترین عملکرد در پتانسیل اشتغال مربوط به بخش نفت خام و گاز طبیعی است که معاضدت بسیار اندکی در ایجاد اشتغال داشته و دارد. فاصله ظرفیت های بالقوه و بالفعل اشتغال در بخش های ۸ تا ۱۵ قابل ملاحظه است. ضمن این که بخش های ۹ تا ۱۱ جایگاه خود را در بین صنایع کلیدی (در چهار روش مورد بحث) حفظ کرده اند.