اثر گونه های سفیدپلت، توسکای قشلاقی و دارتالاب بر برخی ویژگی های شیمیایی خاک در اراضی جنگلی آستانه اشرفیه

این تحقیق به منظور بررسی اثر گونه غیر بومی دارتالاب در مقایسه با گونه­های بومی سفیدپلت و توسکای قشلاقی بر خصوصیات شیمیایی خاک درمنطقه صفرابسته آستانه اشرفیه انجام گردید. طرح آزمایشی فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی با دو فاکتور (۱) نوع پوشش درختی با سه سطح (۲) عمق نمونه­برداری در دو سطح و در سه تکرار بود. برای نمونه­برداری خاک در هر تکرار پلات­های ۱۰۰ متر مربعی انتخاب شده و از چهارگوشه و مرکز هر پلات در هر عمق، نمونه خاک برداشته شد. نمونه­های هر عمق با یکدیگر مخلوط شده و یک نمونه مرکب جهت آنالیزهای شیمیایی به آزمایشگاه منتقل شد. تعدادی ازویژگی­های خاک نظیر pH، هدایت الکتریکی، کربن آلی، نیتروژن کل، اسید هومیک و فولویک، آهک معادل و نسبت کربن به نیتروژن اندازه­گیری گردید. نتایج نشان داد که خاک هر سه پوشش گیاهی از نظر pH اختلاف معنی­داری نداشتند ولی بینسایر پارامترهای اندازه­گیری شده اختلاف معنی­داری وجود داشت. کم بودن میزان هدایتالکتریکی خاک را می­توان به وجود سنگ مادر آبرفتی و هم­چنین بالا بودن میزان بارندگی در منطقه و نزدیکی آن به رودخانه سفیدرود و در نتیجه آبشویی فراوان در خاک نسبت داد. پوشش جنگلی دارتالاب نسبت به دو توده جنگلی بومی توسکا و سفیدپلت باعث افزایش معنی­دار مقدار کربن آلی، نیتروژن، اسیدهومیک و فولویک در خاک شده بود. از آنجایی که تفاوت میان اثر ترکیب گونه­های جنگل­کاری شده بر خواص خاک در هر دو عمق خاک دیده می­شود، می­توان علت این اختلاف­ها را بیشتر به خاطر وجود تفاوت­ها در خواص شاخ و برگ، کمیت و کیفیت لاشبرگ، فرایندهایی که در کف جنگل روی می­دهد و هم­چنین تفاوت در عملکرد ریشه­ای و بازگشت عناصر غذایی دانست. به علاوه نسبت کربن به نیتروژن در خاک تحت پوشش توسکای قشلاقی کمترین مقدار بود که بیانگر افزایش فعالیت بیولوژیکی و تثبیت نیتروژن در خاک این توده است. بنابر این می­توان نتیجه­گیری کرد که درخت دارتالاب در مدت زمان بیش از ۳ دهه اثرات ثانویه­ای در خاک ایجاد کرده و بررسی­های دقیق­تری در سال های آتی نیاز است. یا با استفاده از شاخص­های بیولوژیکی و بیوشیمی که پاسخ سریع­تری به تغییرات محیطی می­دهند اثر گونه­های مختلف درختی بر کیفیت خاک مطالعه شود.

کلیدواژه ها:

پوشش های جنگلی ، کربن آلی ، نیتروژن کل