بررسی انتقادی دلائل اثبات وجود خداوند در فلسفه دکارت بر محور علیت (برهان علامت صنعتی)

بحث درباره دلائل وجود خدا، جدا از اهمیتی که به خودی خود دارد، در فلسفه دکارت از موقعیت ویژه ای برخوردار است، زیرا وی از طریق اثبات وجود خدا به اثبات طبیعت مادی و اعتبار علم ما به آن و احکامش رسیده است. در مقاله حاضر سعی شده است یکی از براهین دکارت جهت اثبات وجود خدا، که به «برهان علامت صنعتی» شهرت یافته و متکی بر وجود مفهوم «کمال مطلق» در ذهن آدمی است، مورد مطالعه و ارزیابی قرار گیرد. در تحلیل این برهان، علاوه بر تقریر کامل استدلال دکارت، اعتراضات معاصران وی و پاسخ های او نقل و ارزیابی خواهد شد. وجهه نظر نگارنده در این مقاله مطلق نیست، بلکه، به طور عمده، در ارتباط با اصل علیت و لوازم آن بحث می کند. انتقادها و اظهارنظرهای نگارنده نیز عموما پیشنهادی و قابل بحث مجدد توسط صاحبنظران در فلسفه دکارت است

کلیدواژه ها:

خدا ، کمال مطلق ، فکر ، مفهوم ، علیت ، فطرت