بازتاب مضامین قرآن و حدیث در شهنامه شرر اثری تازهیافته از سده دوازدهم

تاثیر قرآن و حدیث بر زبان و ادب فارسی از ابتدای ورود اسلام به ایران آغاز شده و شعرا از گنجینه پرفیض قرآن و حدیث بهره­ها برده­اند. یکی از منظومه­هایی که تحت تاثیر قرآن و حدیث قرار گرفته است، مثنوی شهنامه از شاعری گمنام متخلص به شرر است. درباره سراینده همین قدر می­دانیم که او بخارایی بوده و به هند مهاجرت کرده است. شهنامه وی درباره جنگ­های محمدشاه است. این اثر که در قرن دوازدهم کتابت شده، در کتابخانه آیت­الله گلپایگانی قم به شماره ۲۶۱۲ نگهداری می­­شود. یکی از ویژگی­های بارز سبکی اثر، اشاره فراوان سراینده به آیات قرآنی است. سراینده با هنر خود از این آیات به روش­های مختلف بهره برده است؛ از جمله اثرپذیری واژگانی یعنی تضمین کلمات و عبارات قرآنی در شعر در قالب وام­گیری و ترجمه و نیز برایندسازی. تحلیل آماری این آیات نشان می­دهد که شاعر در مثنوی دینی-حماسی خویش بیش از هر چیز به آیاتی توجه داشته است که در آنها به روایتی از داستانهای زندگی پیامبران اشاره شده­است. هدف اصلی در این پژوهش تاثیر قرآن و حدیث بر «شهنامه شرر» است. پس از اشاره­ای به احوال شاعر، به شیوه­های استفاده وی از قرآن و حدیث پرداخته شده است. این پژوهش نشان­دهنده تاثیر منظومه مذکور از قرآن و حدیث است. شیوه غالب اثرپذیری او اثرپذیری واژگانی است.  

کلیدواژه ها:

قرآن ، حدیث ، اثرپذیری ، شهنامه شرر