بررسی رفتارقلمروپایی کودکان۲تا۴ سال با توجه به ویژگیهای محیطی مهدکودک مطالعه موردی: مهدکودک پریان همدان

قلمرو به بخشی از فضا اطلاق میگردد که افراد یا گروهی از افراد به صورت منظم و پایدار از آن بهره جسته و در برابر افراد مزاحم و بیگانگان، به سبب احساس تعلق و مالکیتی که نسبت به فضا دارند، دفاع نمایند. فضاهای مهدکودک نیز میتواند با تفکیک به فضای شخصی سازی شده، نشانه گذاری شده و یا دفاع در مقابل مزاحمت به یک قلمرو مکانی تبدیل شود و یک رفتار قلمرو پایی محسوب گردد. رفتارهای اجتماعی دارای جنبه ی قلمروی هستند که باید بصورت فضایی، تعریف شده و با توجه به مکان ها تغییر یابند. از آنجا که قلمروها مشخص شده، نظارت شده و دفاع شده هستند، رفتارها نیز به این صورت مشخص میگردند. رفتار قلمروپایی، سازوکاری است برای تنظیم حریم بین خود و دیگران که با شخصی سازی محیط صورت میگیرد. مفهوم قلمرو تنها موضوعی فضایی نیست، بلکه یک پدیده اجتماعی نیز هست. در حقیقت قلمرو را میتوان موقعیت و مکان یک اجتماع در فضا دانست. لازم به ذکر است که در مقابل، بسیاری از رفتارهای اجتماعی نیز دارای جنبه های قلمروگرا هستند که باید بصورت فضایی تعریف شده و با توجه به مکانها تغییر یابند. در حقیقت، قلمرو ابزاری شاخص برای گذر از یک فضای ساده نمود، که قلمرو نقش اساسی در زندگی انسان دارد و این امکان را فراهم می نماید که فضای اطراف خود را سازماندهی نموده و به آن هویت فردی یا جمعی دهد. قلمروپایی با امکان تغییر محیط و به نوعی شخصی سازی آن تاثیر بسزایی در ایجاد حس هویت دارد. کودکان اعضای کوچک و لطیف جامعه اند و قابلیت تاثیرگذاری و شکل گیری محیطشان را با بیان تمایلات و نیازهایشان دارند اما در این امر مهم به معماری آشنا به علوم رفتاری کودک نیازمندند تا از سویی کودک و فضا و خواسته های او را بشناسد و درک کند و از سوی دیگر مشکلات او را در محیط کشف و در رفع آن ها برآید. با تقویت قلمرو در فضاهای مهدکودک ها می توان باعث ایجاد محیطی شد که کودکان نسبت به آن احساس تعلق و مالکیت کرده و نظارتشان بر فضای مهد به افزایش امنیت، یادگیری و همچنین افزایش تعاملات اجتماعی که هدف مطلوب طراحی بر پایه رفتارگرایی است، منتهی گردد. هدف این تحقیق، بررسی رفتار قلمروپایی در مهد کودک می باشد که با توجه به ویژگی ها و چگونگی اعمال آنها در جهت افزایش رفتار قلمروپایی می پردازد. این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است که در دو بخش انجام شده است، بخش اول با رویکرد کیفی با مروری بر مبانی نظری پژوهش به تدوین چارچوب نظری پرداخته است .بخش دوم با رویکردی کیفی کمی و روش مطالعه موردی در تلفیق با تحلیل عاملی تعداد زیاد متغیرها در جداول مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از این موضوع می باشد که ایجاد حس قلمرو ،مالکیت و تحریک رفتار قلمروپایی کودکان در مهدکودک، ضرورتی است که سبب ایجاد تعاملات اجتماعی قوی ری در کودکان و نیزا فزایش یادگیری ،کارایی و بهبود امنیت در این فضا می شود و برای رسیدن به این مطلوب روش ها و راه حل های گوناگونی از جمله: طراحی فضای آموزش و یادگیری، فضای بازی سرپوشیده و روباز و ...اعمال میگردد.

کلیدواژه ها:

قلمرو ، رفتار قلمروپایی ، مهدکودک.