نقش پذیری توده ها و فرودستان در سه رویداد اجتماعی مهم ایران در قرن بیستم

در این مقاله با رویکرد تاریخی – تطبیقی به چگونگی نقش پذیری توده ها و اقشار فرودست در سه رویداد مهم اجتماعی سیاسی ایران در قرن بیستم پرداخته می شود. با توجه به گستردگی توده ها و فرودستان در جامعه ایران در قرن گذشته و تغییرات مهم در قشربندی اجتماعی ایران به تاثیر و نقش پذیری این اقشار در روند تحولات مهم اجتماعی کمتر پرداخته شده است. این پژوهش در صدد است با تکیه بر قشربندی اجتماعی و نقش توده ها و فرودستان در سه رویداد انقلاب مشروطه، دوره ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی به تبیین عوامل اصلی موثر در نقش آفرینی این اقشار بپردازد. پرسش اصلی مقاله این است که کدام عوامل در هر سه دوره بر حضور و نقش آفرینی این اقشار اثر داشته و با وجود این زمینه ها کدام عوامل به طور خاص و مقطعی توانسته به عنوان محرک، تاثیرپذیری و مشارکت توده­ها را در هر رویداد تحت تاثیر قرار دهد. نتایج پژوهش نشان می دهد: تبعیت از گروه های مسلط در جنبش ها، تحریک ایستارهای احساسی و ارزشی با تاثیر عناصر کاریزماتیک، بحران اقتصادی مقطعی به عنوان محرک توده ها، بر نقش پذیری توده ها و فرودستان تاثیر مستقیمی داشته است.

کلیدواژه ها:

قشربندی اجتماعی ، نابرابری اجتماعی ، طبقه اجتماعی ، توده ، اقشار فرودست