مدل سازی هیدرولوژیکی مناطق شهری حوضه آبریز دجله و فرات با استفاده از مدل ARC SWAT در محیط جی آی اس

بسیاری از حوضه های آبریز در کشور های جهان فاقد ایستگاه های هیدرومتری کافی می باشند. همچنین به علت کمبوده داده های هیدرولوژیکی در اغلب ایستگاه ها، مدل سازی حوضه های آبریز نقش مهمی در توسعه منابع آب داشته و از عدم قطعیت بالایی برخوردار می باشد. در پژوهش حاضر از مدل ARC SWAT در نرم افزار ARC GIS برای مدل سازی حوضه آبریز حوضه دجله و فرات استفاده شد. برای تحلیل حساسیت، واسنجی، قطعیت، عدم قطعیت و اعتبار سنجی مدل از نرم افزار آماری spss استفاده شد. آمار دبی ایستگاه هیدرومتری حوضه دجله و فرات برای واسنجی و اعتبار سنجی مدل، در نرم افزار آماری spss مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت. مدل با استفاده از داده های بارش، درجه حرارت کمینه، درجه حرارت بیشینه، و رطوبت نسبی روزانه در مقیاس زمانی از ایستگاه باران سنجی و سینوپتیک حوضه برای سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ برای یک دوره آماری ۴ ساله استفاده گردید. برای واسنجی مدل ARC SWAT در نرم افزار آماری spss از شاخص های عدم قطعیت، ضریبتعیین، انحراف استاندارد، سطح معنا داری و ضریب فیشر سندکور استفاده شده است. نتایج شاخص عدم قطعیت برای سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ به ترتیب ۸ / ۰ ،٪ ۳۰ / ۰ ٪ و ۵ / ۰ ٪ بوده است و شاخص ضریب تعیین حوضه آبریز در طی دوره ذکر شده به ترتیب ۰۱۱۴ / ۰ ،٪ ۵۵۷۸ / ۰ ٪ و ۱۵۵۱/ ۰ ٪ را نشان داد. و شاخص انحراف استاندارد عدد ۰/۹۷% ، ۷/۰۷% و ۱/۰۹% بوده است. شاخص سطح معنی داری برای این دوره سه ساله عدد ۸۷ / ۰ % را نشان داد. در حالی که ضریب فیشر سندکور به عنوان یکی از شاخص های مهم اعتبار سنجی حوضه آبریز برای سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ عدد ۹۱ / ۰ % را نشان داد.

کلیدواژه ها:

مدل هیدرولوژیکی ARC SWAT ، ضریب تعیین ، SPSS ، حوضه آبریز دجله و فرات