سنگ نگاری، زمین شیمی و سنگ زایی سنگ های آداکیتی پرسیلیس منطقه بایرام آباد شمال باختری نیشابور (شمال خاوری ایران)

سنگ های آتشفشانی منطقه بایرام آباد که در ۱۲ کیلومتری شمال باختری نیشابور رخنمون دارند. این سنگ های آتشفشانی دربردارنده واحدهای پالئوژن با ترکیب داسیت و آندزیت هستند. این سنگ ها بافت های گوناگون پورفیری، غربالی، جریانی و گلومروپورفیری نشان می دهند و پلاژیوکلاز و آمفیبول از کانی های اصلی سازنده آنها هستند. این گدازه ها ترکیب اسیدی و حد واسط کالک آلکالن دارند. یافته های زمین شیمیایی سنگ های آتشفشانی بایرام آباد نشان می دهد این سنگ ها نسبت به ترکیب کندریت و گوشته اولیه از عنصرهای LILE دربرابر HFSE غنی شدگی دارند. نبود آنومالی منفی Eu، مقدارهای HREE کم (مانند ppm ۲۳/۱- ۹۲/ ۰Yb= و ppm ۴/۱۱- ۷/۸ Y=)، مقدار Sr بالا (ppm ۱۰۲۹- ۲۹۳)، نسبت Sr/Y بالا (۲۶/۹۰- ۰۸/۲۹)، مقدار SiO۲ بالا (۸۹/۶۵- ۹۶/۵۹ درصدوزنی) و نسبت K۲O/Na۲O کم (۱۳/۰- ۲۷/۰) نشان می دهند این سنگ ها سرشت آداکیتی دارند و در گروه آداکیت های غنی از سیلیس قرار می گیرند. ناهنجاری منفی در عنصرهای با شدت میدان بالا (مانند: Nb، P، Ti) و مقدار نسبت La/Nb که بیشتر از ۱۲ است، نشان دهنده ویژگی ماگماهای مرتبط با حاشیه فعال قاره ای برای این سنگ هاست. ماگمای سازنده این سنگ ها شاید از ذوب بخشی سنگ خاستگاه اکلوژیتی یا گارنت آمفیبولیتی پدیدآمده از دگرگونی ورقه اقیانوسی فرورانده شده نئوتتیس سبزوار به زیر لبه جنوبی پهنه البرز خاوری در زمان میوسن پدید آمده باشد.  

کلیدواژه ها:

آداکیت ، کالک آلکالن ، میوسن ، بایرام آباد ، نیشابور