واکاوی خوانش تصویری خورشید از گزاره عقل فعال و نورالانور در رساله های رمزی سهروردی

تصاویر مرکزی یا کلان استعاره­ها در مقام گزاره­ حاوی اندیشه­های نابی اند که از تجربه­های شخصی عارف نشات می­گیرند. ازاین رو، رمزگشایی و تبیین معانی ثانویه آن­ها جهان­بینی عارف را بیش از پیش آشکار می­کند. این تصاویر ایماژهایی معرفتی اند که هم در شکل تجلی سطحی و هم شهودی قابلیت بروز دارند. این جستار به بررسی پیوند خورشید از یک سو با مفاهیم فلسفی و اسطوره­ای (عقل فعال و نورالانوار) و از دگر سو با ایماژهایی چون سیمرغ، درخت، کیخسرو و پیر سعی دارد کارکرد تصویر خورشید را به عنوان رمزی که با معنی به وحدت رسیده است، تبیین نماید. یکی از  دستاوردهای این پژوهش توصیفی و تحلیلی، تجلی شهودی پدیدار خورشید است که اسباب تمایز داستان­های رمزی سهروردی را فراهم می­کند؛ به نحوی که سبب می­شود خورشید سطوح زبانی را پشت سر نهد و به یک «معنی­واره» یا ادراکی مفهومی تبدیل شود. دستاورد دیگر، درهم تنیدگی تصویر و معنا در نظام فکری و زبانی سهروردی است که بیان­کننده دو رهیافت محوری است: این تصاویرند که معنی را می­سازند نه معانی تصاویر را. و دیگری، ایماژهای پدیداری هویت مشترکی را بین دریافت ذهنی و جسم برونی­ ایجاد می­کنند. بنابراین چنین تصاویری علاوه بر گریزپذیری و غامض بودن، لغزان و نامشروط نیز هستند و برای معانی متعدد به کار می­روند.

کلیدواژه ها:

سهروردی ، خورشید ، تصویر ، عقل فعال ، سیمرغ