تجزیه پایداری عملکرد ژنوتیپ های گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

کارایی انتخاب بهترین ژنوتیپ های گلرنگ می تواند با استفاده از ترکیب روش های گرافیکی و تجزیه های آماری افزایش یابد. آزمایش حاضر به­منظور تعیین پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های گلرنگ با استفاده از دو روش فوق انجام شد. بیست ژنوتیپ گلرنگ در گچساران، چرام، بهبهان و ده دشت در سه سال زراعی (۱۳۸۲-۱۳۷۹) با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس ساده برای هر کدام از محیط ها به­طور جداگانه انجام شد که نتایج حاکی از اثر معنی دار ژنوتیپ برای عملکرد دانه بود. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد که اثرات ژنوتیپ، محیط، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط خطی معنی دار بود. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، هفت آماره پایداری شامل واریانس محیطی، ضریب تغییرات محیطی، اکووالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا، ضریب رگرسیون فینلی و ویلکینسون و انحراف معیار انحراف از خط رگرسیون برای تجزیه پایداری مورد محاسبه قرار گرفتند و نتایج نشان داد که ژنوتیپ ۳ (PI۲۵۰۵۳۶&minus۲) بیشترین پایداری عملکرد دانه را داشت. مدل امی با چهار مولفه اصلی (AMMI۴) ۷۴/۹۸ درصد از تغییرات اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه می کرد. بر پایه آماره های فوق و بای پلات حاصل از تجزیه امی، ژنوتیپ های ۳ (PI۲۵۰۵۳۶&minus۲)، ۱۰ (Syrian hama ۱)، ۱۴ (Saffir) و ۱۶ (PI ۲۵۱۲۶۸) به عنوان ژنوتیپ های پایدار و سازگار برای مناطق مورد مطالعه شناسایی شدند.

کلیدواژه ها:

AMMI ، Biplot ، Genotype × environment interaction ، امی ، بای پلات ، اثرمتقابل ژنوتیپ × محیط