بررسی تنوع ژنوتیپهای گل محمدی (.Rosa damascena Mill) غرب ایران درتولید اسانس

گل محمدی (Rosa damascena Mill. )   برخی از مناطق غربی کشور،  در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در  یک طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت گردید. تعداد هفت ژنوتیپ از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای ۱۳۸۳-۱۳۸۲مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپها برای تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و تعداد مادگی اختلاف معنی داری نشان دادند، و مقایسه میانگینها،  ژنوتیپها را برای  هریک از صفات فوق به ترتیب در ۷، ۸ و ۸ (در سال۱۳۸۲ ) و ۶، ۸ و ۷ (در سال۱۳۸۳ )  گروه مجزا قرار داد. همچنین نمونه های مورد بررسی از نظر محصول گل،  درصد و عملکرد اسانس در سال ۱۳۸۲ مورد ارزیابی قرار گرفتند، کهاز نظر میزان اسانس اختلاف قابل ملاحظه ای را نشان دادند.  بر اساس نتایج بدست آمده آذربایجان غربی با ۳۹/۶۱۵۸ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد گل را نشان داد. اما، از نظر درصد اسانس استخراج شده  به روش تقطیر با آب، بیشترین مقدار (۰.۰۲۵ درصد) در ژنوتیپ کردستان و کمترین میزان (۰.۰۰۸درصد)  در ژنوتیپ آذربایجان غربی مشاهده شد. بدین ترتیب با منظور نمودن پارامترهای فوق، گل محمدی با مبدا کردستان با میزان تقریبی ۷۲۹.۰۱ گرم در هکتار، بیشترین عملکرد اسانس و پس از آن ژنوتیپ زنجان با ۰.۰۱۵ درصد اسانس، عملکردی را در حدود ۳۲ .۶۱۰گرم در هکتار از خود نشان دادند. در صورتی که علیرغم عملکرد نسبی زیاد گل در ژنوتیپهای آذربایجان غربی و ایلام، عملکرد  اسانس کمتری در آنها مشاهده گردید. با توجه به اهمیت اسانس به عنوان مهمترین فرآورده  در کشت وکار و تجارت گل محمدی، گزینش ژنوتیپها در جهت تولید ارقام پر محصول،  به ویژه  از نظر کمیت و کیفیت اسانس، در اصلاح ژنتیکی گل محمدی از  اولویت خاصی برخوردار می باشد.

کلیدواژه ها:

گل محمدی ، تنوع ، عملکرد ، اسانس ، ژنوتیپ ، مناطق غربی