ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی قارچ های اندوفیت جداشده از برخی گونه های دارویی بومی استان گلستان

گیاهان دارویی منبع بسیار غنی از ترکیبات آنتی­اکسیدانی هستند، قارچ های اندوفیت گیاهان دارویی درنتیجه همزیستی طولانی مدت با این گیاهان می توانند برخی خصوصیات زیستی گیاه میزبان خود و توانایی تولید متابولیت های ثانویه گیاهی را به دست آورده اند. ازاین رو در این پژوهش خاصیت آنتی اکسیدانی قارچ های اندوفیت همزیست با هفت گیاه دارویی از تیره Asteraceae شامل Matricaria chamomilla, Anthemis triumfetii, Anthemis parthenium, Anthemis altissima var. altissima, Achillea millefolium, Achillea filipendulina, Cichorium intybus موردبررسی قرار گرفت. نمونه برداری از گیاهان سالم و عاری از هرگونه علائم بیماری از بیشتر مناطق رویشگاه این گیاهان از ارتفاعات استان گلستان در بهار ۱۳۹۵انجام شد. پس از جداسازی قارچ ها و بررسی های ریخت شناسی و شناسایی مولکولی به روش چندژنی خاصیت آنتی اکسیدانی ۳۷ گونه قارچ اندوفیت  به روش تخریب رادیکال­های آزاد DPPH موردبررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده اختلاف معنی­دار در سطح ۹۹ درصد بین خواص آنتی اکسیدانی قارچ های اندوفیت مشاهده گردید و دامنه فعالیت آنتی اکسیدانی بین ۱۱/۳۲  تا ۸۳/۹۸ درصد متغیر بود. کمترین فعالیت آنتی اکسیدانی مربوط به قارچ Stemphylium amaranthiکه از بافت برگ گونهAnthemis triumfetiiجدا شده بود و بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی مربوط به قارچ Trametes versicolor  جدا شده از بافت ساقه گونه بومادران زرد (Achillea filipendulina) بود. همچنین از نظر فعالیت انتی اکسیدانی گونه قارچ گوش ماهی Schizophyllum communeبا میزان ۸/۹۸درصددر یک گروه با قارچT. versicolor از بازیدیومیست­هاقرار گرفت. گونه هایی از جنس  Cladioporium sp. شامل  Cladosporium cladosporioides و Cladosporium ramotenellum میزان فعالیت آنتی اکسیدانی بالایی را  حدود ۹۷ درصد از خود نشان دادند. با توجه به زمان تولید کوتاه مدت و نرخ رشد بالای قارچ­ها و عدم نیاز به تخریب اکوسیستم نسبت به حفظ ذخایر گیاهان دارویی می­تواند اندوفیتها را به انتخاب خوبی برای تولید مواد آنتی اکسیدانی تبدیل کند.

کلیدواژه ها:

آنتی اکسیدانی ، قارچ اندوفیت ، گیاهان دارویی ، Asteraceae