ارزیابی شاخص خشکسالی کمبود توام تحت شرایط اقلیمی ایران

شاخص کمبود توام از ترکیب دوازده متغیر شاخص اصلاح شده بارندگی استاندارد (SPImod) متناظر با پنجره های زمانی ۱ تا ۱۲ ماه با استفاده از توابع همبند تجربی و نظری محاسبه می شود. به دلیل دشواری و زمانبر بودن محاسبه توابع همبند نظری، محققان استفاده از فرم تجربی JDI را پیشنهاد می کنند. هدف از این مطالعه، مقایسه شاخص کمبود توام در دو حالت تجربی و نظری تحت شرایط اقلیمی ایران است. در این مطالعه، از داده های بارندگی ماهانه ۴۲ ایستگاه سینوپتیک ایران در طی دوره آماری ۲۰۱۰-۱۹۶۶ جهت محاسبه شاخص کمبود توام استفاده شده است. در حالی که محاسبه شاخص همبند تجربی (EJDI) مبتنی بر روش پیچیده ای نمی باشد، در محاسبه شاخص کمبود توام نظری (TJDI) می بایست مناسبترین فرم تابع همبند از بین چند تابع همبند داوطلب (تی-استیودنت، کلایتون، گامبل، و فرانک) بر مبنای چند معیار اطلاعات تعیین گردد. نتایج نشان داد که در تمام ایستگاهها، مناسبترین تابع همبند نظری، تابع همبند تی-استیودنت است. مقایسه سرهای زمانی EJDI و TJDI نشان داد که هر دو دارای رفتار تقریبا مشابهی هستند، ولی EJDI دو مشکل اساسی در تمام ایستگاه های مورد نظر نشان می دهد: الف- کمینه مقدار EJDI به طور مکرر در بخشهای مختلف سری های زمانی تکرار می شود، ب- EJDI نمی تواند اوج سختی خشکسالی را در طی دوره های بحرانی خشکسالی تشخیص دهد. این در حالی است که مشکلات ذکر شده در TJDI دیده نمی شود. نتایج بدست آمده نشان دهنده ارجحیت استفاده از شاخص کمبود توام نظری جهت پایش خشکسالی تحت شرایط مختلف اقلیمی ایران می باشد.

کلیدواژه ها:

ایران ، پایش خشکسالی ، تابع همبند ، شاخص کمبود توام