تحلیل و تفسیر مقایسه موسیقی شعر در گشتاسب نامه دقیقی و فردوسی

موسیقی شعر،ضرباهنگ اصلی ذات شعر است که درک زیبایی شعر را امکان­پذیر می­سازد. این مساله در شاهکارهای ادبی نشان از سبک خاص خالق اثر دارد که مورد توجه صاحب نظران و ادیبان قرار گرفته است. در این مقاله به منظور درک ظرافت­های موسیقایی در شعر دو حماسه سرای بزرگ، بخش­هایی از   گشتاسب­نامه سروده شده توسط دقیقی و بخشی از شاهنامه فردوسی، از نظر موسیقی شعر مورد ارزیابی و  مقایسه قرار گرفته است. منظور از موسیقی در این نوشتار پژوهشی معنای وسیع آن، یعنی فرم و ساخت است. برای بررسی دقیق­تر موضوع، هر دو اثر از چهار منظر کلی یعنی: ۱.موسیقی بیرونی یا عروض،۲.موسیقی کناری یا قافیه و ردیف،۳.موسیقی درونی یا آرایه­های بیانی، بدیعی و ساختارهای زبانی۴.موسیقی معنوی یا همان ساختارهای داستان­پردازی و تصویرگری، بررسی شده اند. با ارائه آمارهای دقیق و تحلیل آن­ها، به نظر می رسد ابیات فردوسی در هر چهار جنبه از انسجام، تنوع، گستردگی و ارزش ادبی بالاتری برخوردار است و از نظر قافیه و ردیف متنوع­تر، موسیقایی­تر و هنری­تر از ابیات دقیقی است. در آرایه­های ادبی، دقیقی بیشتر به ظاهر کلام و صنایع لفظی نظر دارد و فردوسی به عمق کلام، ارتباط­های معنایی و آرایه­های بیانی توجه کرده است. از حیث داستان پردازی، سخن دقیقی در قیاس با سخن فردوسی، مستقیم­تر، مبهم­تر و قدیمی­تر است؛ اما فردوسی با روایتی واقعی­تر، چند بعدی، مفصل­تر و با ظرافت ادبی، جذابیت بیشتری ایجاد کرده است.روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی خواهد بود.  

کلیدواژه ها:

موسیقی شعر ، گشتاسب نامه ، شاهنامه ، حماسه ، فردوسی ، دقیقی