نگاهی به معماری بومی سقانفارها

هدف از نگارش این مقاله تعریف نوعی خاص از معماری است که تاکنون به صورت ژرف به جامعه معماری معرفی نگردیده است. سقانفارها بناهای کاملا چوبی و یا نیمه چوبی هستند که به صورت دو طبقه ساخته می شوند. اینگونه معماری در طبقه اول از چهار طرف کاملا باز و در طبقه همکف با توجه به نوع سقانفار و محل استقرار آن باز یا بسته است.ازسقانفارها در ماه محرم و صفر جهت عزاداری سالار شهیدان امام حسین(ع) و ۷۲ تن از یاران باوفایش استفاده میشود. اینگونه معماری با نگاهی مذهبی به واقعه کربلا و در خصوص شخص حضرت ابوالفضل(ع) ساخته خوانده میشود که حتی به نام «ابوالفضلی » خوانده می شود. سقانفارها پیوند مستقیمی با تکایا دارند. غالبا سقانفارها روبه روی تکایا ساخته می شدند. در نگرش آیینی به مذهب در منطقه مازندران سقانفار نماد حضرت ابوالفضل(ع) و تکیه نماد حضرت امام حسین(ع) است. به همین دلیل تکایا محل نشستن پیران و سقانفارها محل نشستن جوانان است. نتایج حاصل از مطالعات, بررسی ها، و پژوه شها در خصوص سقانفارها نشان می دهد که، سقانفارها گونه ای از معماری بومی خاصه منطقه مازندران هستند و ریشه در تاریخ معماری بومی منطقه دارند. ساختار معماری سقانفارها از ساختار معماری نفارها نشات گرفته است که جزء اصیلترین نمونه های معماری بومی منطقه مازندران هستند. اینگونه معماری (سقانفارها) با تاثیرپذیری از تحولات سیاسی وابسته به تحولات آیینی مذهب تشیع، در دوره اسلامی ایجاد شده اند. در واقع سقانفارها محصول پیوند معماری بومی منطقه مازندران(نفار)، با نگرش آیینی دین اسلام به مذهب(تشیع)، است. ساختار معماری، مبتنی بر مصالح، پیوند مستقیمی با معماری بومی دارد. از آنجا که گونه معماری سقانفارها ساختاری کاملا چوبی دارند،می توانند نماینده و الگوی بسیار خوبی برای تشریح گونه معماری چوبی در کل منطقه ایران باشند. روش تحقیق در این مقاله به صورت مطالعه های میدانی و کتابخانه ای بوده است. همچنین سعی شده است تا با بررسی، مطالعه، و پژوهش ساختار معماری و ارتباط سقانفار با مذهب تشیع و فرهنگ عامه ای نگونه معماری معرفی شود.

کلیدواژه ها:

نفار ، سقانفار ، تشیع ، حضرت ابوالفضل(ع) ، مازندران