فرآیند فراروایت در رمان عین الفرس از میلودی شغموم

در هم شکستن مرز میان جهان واقعیت با خیال، شکستن مرز میان نویسنده و خواننده و در مجموع شکست و گسست روایی که ادبیات پست مدرن به ارمغان آورد، سبب شکل­گیری شکل خاصی از روایت­پردازی در رمان پسامدرن شد که به آن فراروایت می­گویند. نویسنده در این شیوه از روش­های رایج و مرسوم در رمان کلاسیک فاصله می­گیرید و اثری نوآورانه و هنجارشکنانه پدید می­آورد که با تعاریف شناخته شده رمان در تضاد است. در این نوع گرایش از رمان نویسی نحوه تعامل نویسنده با راوی، شخصیت، متن داستانی و جنبه زبانی کاملا متفاوت است و همه عناصر رمان شرایط و تحولات عمیق اجتماعی را تداعی می­کند. آنچه در این میان جلب توجه می­کند روی آوردن رمان­نویسان عربی به این شویه در سال­های اولیه پیدایش و رواج این شیوه در رمان اروپایی است. با توجه به سرعت مدرنیته در دهه­های پایانی قرن بیستم در کشورهای عربی و همچنین همخوانی این شیوه داستانی با ادبیات کلاسیک عربی که در آن رابطه­ای زنده میان راوی و روایت­شنو برقرار است و معمولا راوی تمایل به پنهان­کاری در داستان ندارد، این شیوه مورد توجه گرفت. با بررسی بیشتر تاریخ تطور رمان­نویسی عربی در دهه­ های پایانی قرن بیستم شاهد استفاده این شیوه از جانب نویسندگان گمنامی هستیم که جایگاه ادبی آنها در پژوهش­های دانشگاهی و روایت­شناسی مغفول مانده است که از جمله آنها میلودی شغموم نویسنده اهل مغرب در رمان عین الفرس از این شیوه به گونه نوآورانه و نظام­مند است. در این مقاله، با استفاده از مهم ترین منابع نظری در خصوص شیوه فراروایت، تلاش می­شود به بررسی مهم ترین مولفه­های فراروایت و چگونگی کاربرد آن در این رمان پرداخته شود. نتیجه نشان می­دهد که شغموم در این رمان کوتاه، با ایجاد سازوکارهایی چون ورود نویسنده یا راوی در اثر، ارتباط با روایت شنو و بروز آمیختگی واقعیت و خیال یا داستان­وارگی و همچنین استفاده از صناعات داستان­نویسی، به خلق فرآیند فراروایت اهتمام ورزیده است.

کلیدواژه ها:

میلودی شغموم ، فراروایت ، عین الفرس ، پسامدرن ، رمان تصنعی