مروری بر گیاهان دارویی به منظور پیشگیری و درمان کاهش توانمندی شناختی براساس طب سنتی ایرانی

سابقه و هدف: کاهش توانمندی شناختی یک وضعیت پاتولوژیک است که در آن زوال حافظه، تفکر و قضاوت رخ می دهد. این وضعیت را می توان از اصلی ترین نشانه های زوال عقل دانست. با توجه به ضعف درمان های موجود جهت کنترل کاهش شناختی، مطالعات بیشتر جهت یافتن رویکردهای درمانی موثرتر، لازم است. در طب سنتی ایران گیاهان دارویی مختلفی برای درمان کاهش شناختی پیشنهاد شده است. هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی این گیاهان در طب سنتی و منابع پزشکی مدرن و یافتن مکانیسم های فارماکولوژیک دخیل در القای اثرات درمانی گیاهان دارویی سنتی در علائم ناشی از کاهش شناختی است. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر ماهیت، علائم و همچنین علل بروز پدیده کاهش توانمندی شناختی در طب سنتی و پزشکی مدرن موردبررسی قرار گرفت. گیاهان دارویی سنتی دارای اثرات درمانی، از کتب طب سنتی شامل قانون ابن سینا، مخزن الادویه، قرابادین کبیر و ذخیره خوارزمشاهی جمع آوری شد. نام علمی و مکانیسم اثر هریک از این مفردات به وسیله انطباق با منابع مدرن و سایت های معتبر علمی از جمله Cochrane, PubMed و Scopus بررسی شد. یافته ها: براساس متون طب سنتی، کاهش حافظه و ناتوانی ذهنی از غلبه برودت و رطوبت در مغز پدید می آید؛ لذا گیاهان دارویی با طبیعت گرم و خشک می توانند در این بیماری اثربخش باشند. در این مطالعه برخی از گیاهان دارویی سنتی با تاثیر محافظتی یا درمانی بر روی آسیب های شناختی از جمله اسطوخودوس، املج، اهلیلج، بلادر، جعده و... ذکر شده اند. نتیجه گیری: ترکیبات طبیعی مورداستفاده در طب سنتی ایرانی در کنار ترکیبات فیتوشیمیایی استخراج شده از این داروها می توانند به عنوان الگویی برای طراحی داروهای جدید یا درمان مکمل داروهای رایج محسوب شوند. انجام مطالعات بالینی تکمیلی به منظور تایید اثربخشی و ایمنی این داروها ضروری است.

کلیدواژه ها:

Cognitive decline ، Alzheimer disease ، Medicinal plants ، Traditional Persian Medicine ، کاهش توانمندی شناختی ، بیماری آلزایمر ، گیاهان دارویی ، طب سنتی ایرانی