اثربخشی «درمان شناختی رفتاری متمرکز بر نشخوار « و «شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی» بر تکانشگری و ناامیدی نوجوانان دختر افسرده اقدام کننده به خودکشی

قدمه: خودکشی در بین نوجوانان در حال افزایش است و طبق نظریه شناختی، ناامیدی سبب خودکشی بیماران افسرده است و تکانشگری نیز نقش تعدیلی دارد. لذا هدف مطالعه حاضر تعیین اثربخشی "درمان شناختی رفتاری متمرکز بر نشخوار" و "شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی" بر ناامیدی و تکانشگری نوجوانان افسرده اقدام کننده به خودکشی است. روش کار: روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه های مداخله و کنترل با پیگیری ۲ ماهه بود. جامعه پژوهش شامل نوجوانان افسرده اقدام کننده به خودکشی در واحد اورژانس بیمارستان ثامن الائمه (ع) و بیمارستان امام حسن (ع) بجنورد سال ۱۳۹۸ بود. ۳۰ نوجوان دختر به روش هدفمند و پس از تایید ملاک های شمول انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی ساده در ۲ گروه مداخله و یک گروه کنترل قرار گرفتند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه جمعیت شناختی، "سیاهه افسردگی بک-۲" (Beck Depression Inventory-II)، "مقیاس تکانشگری" (Impulsiveness Scale) و زیر مقیاس ناامیدی از "مقیاس احتمال خودکشی" (Suicide Probability Scale) استفاده شد. روایی به شیوه همگرا و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ ابزار ها  اندازه گیری شد. گروه های مداخله هر کدام ۱۰ جلسه ۶۰ دقیقه ای درمان دریافت کردند. داده ها با نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۵ تحلیل شد.  یافته ها: هر ۲ مداخله اثر معناداری بر کاهش ناامیدی (۰۰۱/۰>P ،۹۴/۳۷=F) و تکانشگری (شناختی؛ ۰۰۱/۰>P،۲۹/۲۳=F؛ عدم برنامه ریزی ۰۰۱/۰>P ،۶۳/۵۵=F) و همچنین در زمان پس آزمون (۰۰۱/۰>P) و پیگیری (۰۵/۰>P) نسبت به پیش آزمون داشته است، نتایج در طول دوره پیگیری ۲ ماهه در هر یک از گروه های مداخله نسبت به دوره پس آزمون نیز پایدار بوده است (۰۵/۰ناامیدی و ابعاد تکانشگری را کاهش دهند. بنابراین، استفاده از این ۲ مداخله در زمان افسردگی و در دوره بحران خودکشی پیشنهاد می شود.  

کلیدواژه ها:

Rumination-Focused Cognitive Behavioral Therapy ، Mindfulness-Based Cognitive Therapy ، Hopelessness ، Impulsivity ، Teenage Girls. ، درمان شناختی رفتاری متمرکز بر نشخوار ، شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی ، ناامیدی ، تکانشگری ، نوجوانان دختر.