مفهوم و اهمیت دانش بومی با تاکید بر توسعه روستایی

دانش بومی بخشی از سرمایه ملی هر کشوری بوده و اهمیت آن به این دلیل است که اساس و بنیادی را برای تصمیم گیری در سطح ملی فراهم می آورد. دانش بومی ریشه در تجربه قرنها ی گذشته دارد و تا وقتی که جامعه پا برجاست به عنوان پایه ی فرهنگی و فنی آن به تکامل خود ادامه می دهد در حقیقت در جوامع محلی دانش بومی اقدام به شناسایی مشکلات کرده و در جهت خلق نوآوریها و تحول آنها گام برمی دارند در واقع دانش بومی حاصل فرایند یادگیری تجربی و آزمون و خطای چند هزار ساله هر جامعه در ارتباط با محیط پیرامون خود است. بدیهی است که این دانش بیانگر کنش و واکنش انسان با محیط است و آیینه تمام نمایی از ویژگی های اقلیمی و خصوصیات گیاهی و جانوری هر منطقه و از آن مهمتر روابط متقابل آنها با هم و با انسان است. با در اختیار داشتن این اطلاعات ارزشمند که در هیچ آزمایشگاه دیگری قابل حصول نیست، جامعه روستایی در راه توسعه گام برداشته است. باید در نیم قرن اخیر، دانش رسمی و نوین، فناوری های جدید و کارآمدی را در کلیه ی فعالیت های تولیدی و کشاورزی پدید آورده که موجب تحولات اساسی در فر آیند تولید و عرضه در زندگی بهره برداران کشاورزی و روستاییان شده است. در همین حال، به کارگیری برخی از فناوری ها، معضلاتی را در عرصه های زیست محیطی، تولیدی و اجتماعی ایجاد کرده و موجب دغدغه های فکری اندیشمندان و طراحان توسعه شده است . یکی از گزینه های مورد نظر در پاسخ گویی به این دغدغه ها، رجوع به دانش تجربی گذشتگان است ، بهره گیری از « خردتجربی انباشته و تاریخی » بهره برداران محلی که اصطلاحا دانش بومی نام گرفته است،. تجربه نشان می دهد که دانش بومی نه تنها با دانش رسمی تعارض و تناقض ندارد بلکه می تواند مکمل آن باشد.

کلیدواژه ها:

دانش بومی ، توسعه روستایی ، توسعه پایدار.