نقد و بررسی رویکرد انسان شناسی محمد شحرور در باب عدالت جنسیتی

عدالت جنسیتی از بنیادی­ترین مفاهیم حقوقی بوده و همواره کانون مباحث و ریشه نزاع گرایش­های فمینیستی با یکدیگر از طرفی و با اندیشمندان اسلامی از طرف دیگر به شمار می­آید. شاخص­های عدالت جنسیتی تنها ناظر به تساوی یا تبعیض در هویت اجتماعی، اقتصادی و... آنان نیست؛ بلکه به مثابه نتیجه­ای تلقی می­شود که از درون اشتراک زن و مرد در هویت انسانی و تفاوت­شان در جنسیت طبیعی بر می­خیزد. شاکله و نوع نگرش محمد شحرور، روشنفکر مسلمان سوری، به عدالت جنسیتی درچارچوب تفکر وی از انسان و به عبارت دیگر از مبانی انسان­شناسی او شکل گرفته است و در همین راستا شاخص­هایی نظری برای آن برشمرده است؛ به طوری که ارائه­ی هر نوع تحلیل و ارزیابی در باب عدالت جنسیتی از منظر شحرور، نیازمند تحلیل این مبانی است. وی ضمن اذعان به عادلانه بودن نظام حقوق زن در اسلام در مقایسه با دوران جاهلیت، با اعتقاد به عصری بودن نظام حقوقی زن و منحصر کردن آن به وضعیت خاص زنان در جزیره العرب، کارآمدی­اش در زمان حاضر را انکار کرده و به تبیین جدیدی از نظام حقوقی زن در اسلام پرداخته است. این مقاله به شیوه­ای توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای به بیان شاخص­های نظری عدالت جنسیتی از منظر شحرور پرداخته است. در این راستا پس از تاملی در مفهوم عدالت، به ترتیب، چگونگی آفرینش زن و مرد به عنوان اولین مبنا، سهم زن و مرد در برخورداری از فضایل به عنوان دومین مبنا و معیار تفاوت زن و مرد به عنوان سومین مبنا مطرح کرده است. در ادامه پس از بررسی پیوند مبانی انسان­شناسی با معیار عملی، به ارزیابی این دیدگاه پرداخته است.

کلیدواژه ها:

شاخص های نظری ، عدالت جنسیتی ، انسان شناسی ، حقوق زن ، شحرور