طراحی مبتنی بر واقعیت حسی از حس بصری تا تجربه وجودی

مقاله حاضر نوشته یوهانی پالاسما در آخرین شماره مجله AD، ویژه نامه هویت معمار: فرهنگ و ارتباطات، به تاریخ نوامبر ۲۰۱۹ (آبان ۱۳۹۸) توسط انتشارات جان وایلی اندرسانز منتشر شده است. پالاسما (۱۹۳۶)، معمار فنلاندی از متفکران و نظریه پردازان معاصر معماری است که به واسطه تالیفات و کتابهای متعددش که به فارسی ترجمه شده، در ایران شناخته می شود. او در نوشته هایش به علاقه خود به هنرهای بصری و روان شناسی گشتالت در دهه ۶۰ میلادی اشاره می کند و اینکه چگونه پس از مدتی زندگی در آفریقا و تامل در حوزه انسان شناسی، اعتمادش را به «عقلانیت غربی، خیراندیشی شک ناپذیر تکنولوژی، و عمومیت فرهنگ و تفکر» از دست داده است. او بعدها مطالعاتش را در حوزه فلسفه به خصوص پدیدارشناسی، با تمرکز بر آثار باشلار و مرلوپونتی ادامه می دهد و تفکر مرلوپونتی را سرچشمه الهام بی پایان می یابد. او در تالیفاتش همچون چشمان پوست، دست متفکر، خیال مجسم و چند اثر دیگر که به فارسی ترجمه شده اند، با بهره گیری از نگاه پدیدارشناسانه در حوزه فلسفه و روان شناسی محیطی، به نقد بینایی محوری فعلی در رشته معماری و تفکیک ذهن و تن می پردازد و بر شیوه تجربه زیسته، عمیق و چندحسی معماری که می تواند ما را به سویه های وجودی ادراک آگاه کند تاکید دارد. پالاسما در این مقاله مطلب جدیدی نسبت به دیگر تالیفاتش ندارد، ولی می توان با چکیده ای از نظریات او درباره معماری چندحسی و افراد و پروژه هایی که به زعم او در این راه گام برداشته اند، آشنا شد.