تحلیل محتوای کتب علوم تجربی پایه چهارم دوره ابتدایی دانش آموزان عادی و نیازهای ویژه از منظر عدالت جنسیتی

هدف پژوهش حاضر بررسی عدالت جنسیتی در کتب علوم دانش آموزان عادی و نیازهای ویژه پایه چهارم ابتدایی است و به بررسی میزان توجه به عدالت جنسیتی به تفکیک دو جنس میپردازد. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده و کتب علوم تجربی پایه چهارم به عنوان جامعه آماری انتخاب شده است. در این پژوهش متن و تصاویر موجود در کتاب مورد بررسی قرار گرفته و ابزار جمع آوری تحلیل فهرست تحلیل محتوا بود که بر اساس آن تحلیل صورت گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نیز از شمارش فراوانی استفاده شده و با مراجعه به تصاویر و متن کتاب تعداد مولفه ها شمارش و گزارش شده است. در بررسی و شمارش اسامی به کار رفته شده در کتاب دانش آموزان عادی، دریافت شد که اسامی مونث بیشتر از اسامی مذکر بیان شده اند. همچنین در بررسی تصاویر هر دو کتاب دریافت شد که تعداد تصاویر جنس مذکر بیشتر از جنس مونث بوده است. در بررسی تصاویر و متن کتاب از منظر کلیشه های جنسیتی، چهار مقوله اسخراج شد که شامل: فعالیتهای خانگی، فعالیت های بدنی، فعالیتهای درسی و کلاسی و فعالیتهای شغلی و اجتماعی بود و ارزیابی کتاب دانش آموزان عادی نشان داد که فعالیتهای خانگی و فعالیتهای درسی و کلاسی بیشتر به جنس مونث و فعالیتهای بدنی و شغلی و اجتماعی به جنس مذکر نسبت داده شدهبود. همچنین ارزیابی کتاب دانش آموزان نیازهای ویژه نشان داد که فعالیت های خانگی بیشتر به جنس مونث و مابقی مقوله ها به جنس مذکر نسبت داده شده است. داده های پژوهش حاکی از آن است که کتب درسی کلیشه های جنسیتی موجود در جامعه را بازنمایی میکند و در جهت آنها در حرکت است با وجود اینکه در بعضی از بخشها، کتاب در تلاش برای رفع این موضوع بود.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوای کیفی ، عدالت جنسیتی ، کتاب علوم پایه چهارم