سازماندهی اجتماعی ایران در عصر پهلوی دوم با تکیه بر تصویرپردازی اسطوره ای آیین مهر

جامعه ایران در عصر پهلوی دوم در نتیجه کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دچار سرشکستگی و انفعال در عرصه فعالیت­های سیاسی، حزبی و نشاط اجتماعی شد و حاکمیت پهلوی نیز دچار بحران مشروعیت گردید. بنابراین، محمدرضا شاه برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود و چاره­ جویی برای رفع شکاف­های اجتماعی و نجات جامعه از بحران ­هایی که طی تحولات داخلی و جهانی در فرایند نوسازی گرفتار آن شده بود، درصدد استفاده از الگویی برآمد که بر رویکرد باستان­گرایی استوار بود. آنچه این پژوهش را ضروری می­سازد، شناخت این الگو و کارکرد آن در عصر پهلوی دوم است. این پژوهش بر آن است تا با روش تحلیل تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل داده­هاست و با تکیه بر منابع به این پرسش پاسخ دهد که نمادهای آیین مهر چگونه در سازماندهی اجتماعی سیاست پهلوی موثر بودند؟ یافته ­های پژوهش نشان می­دهد که محمدرضا شاه با الگوبرداری از برخی از نمادهای آیین مهر از قبیل شکست ­ناپذیری، نجات­بخشی و توزیع عادلانه رفاه و ثروت کوشید سازماندهی اجتماعی نوینی را در ایران ایجاد کند و به حاکمیت خود مشروعیت بخشد. اما این تلاش کاملا موفقیت ­آمیز نبود و تنها توانست به صورت مقطعی در ایجاد همدلی اجتماعی و مقابله با بحران­ها و کسب مشروعیت مفید واقع شود.

کلیدواژه ها:

باستان گرایی ، آیین مهر ، پهلوی دوم ، ایدئولوژی شاهنشاهی ، مشروعیت