پیامدهای اجتماعی و اقتصادی شکل گیری شرکت های سهامی زراعی در فارس

مرحله سوم اصلاحات ارضی، همراه با خط مشی نوسازی و مدرنیزاسیون دولت در کشاورزی، شامل سه قسمت ایجاد شرکت­های سهامی زراعی، فروش اجاره­داری و تشویق به سرمایه­گذاری در حوزه کشت و صنعت بود. کاهش محصولات کشاورزی بعد از مرحله اول و دوم اصلاحات ارضی دولت را بر آن داشت تا خود وارد عمل شود و از طریق سرمایه دولتی و با به کارگیری هرچه بیشتر روش­های مکانیزه کاهش تولیدات کشاورزی را جبران کند. یکی از شیوه­های جدید کشاورزی که قوانین و مصوبات آن در سال ۱۳۴۶ تصویب شد، ایجاد شرکت­های سهامی زراعی بود. اولین شرکت سهامی زراعی (شرکت آریامهر) در فارس در سال ۱۳۴۷ شکل گرفت و بعد از آن ۱۴ شرکت دیگر نیز در این استان تاسیس گردید. عمده این شرکت­ها در اطراف شیراز، مرودشت و فیروزآباد احداث شد. در این پژوهش چگونگی ایجاد و عملکرد شرکت­های سهامی زراعی فارس و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی این شرکت­ها بررسی می­شود. روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی، با تکیه بر اسناد و منابع تاریخی است. طبق یافته­های پژوهش، جدای از اهداف اقتصادی که در ایجاد شرکت­های سهامی زراعی لحاظ شده بود، تشکیل این شرکت­ها در محدوده­ای خاص باعث بسته شدن مسیر عبور بخشی از ایلات و در نتیجه اسکان اجباری عشایر شد. از طرف دیگر، این شرکت­ها با به کارگیری هرچه بیشتر روش­های مکانیزه کشاورزان را بیکار کردند و همین امر موجب مهاجرت بیشتر روستاییان به شهر شد.

کلیدواژه ها:

اصلاحات ارضی ، شرکت های سهامی زراعی ، فارس ، اسکان ایلات ، مهاجرت روستایی