اثر هم زمان فازهای NAO و SOI بر آب و هوای ایران

پژوهش پیش رو سعی می­کند تاثیرپذیری اقلیم ایران به واسطه تغییرات ایجاد شده طی فازهای فرین و عادی رخدادهای NAOو SOIرا بررسی کند. بدین منظور داده های بارش و دمای ۳۲ ایستگاه سینوپتیک کشور طی دوره ۲۰۰۵ تا ۱۹۶۰، گردآوری شدند. بررسی ارتباط بین این داده ها با داده های دور پیوندی NAOو SOIاز طریق روش های آمار تحلیلی و آمار استنباطی نشان داد که دما و بارش فصل پاییز بیشترین ارتباط را با شاخص های مذکور دارند. در ادامه کار، بررسی ارتباط بین مقادیر سری زمانی شاخص های فوق و اقلیم (دما و بارش) کشور در فصل پاییز مورد بررسی قرار گرفت. نظر به اینکه رابطه خاصی بین بررسی منفرد شاخص های مذکور و اقلیم کشور مشاهده نشد، اثرات توامان هر دو شاخص با اقلیم ایران تحلیل و بررسی شد. در این راستا ۹ حالت در ارتباط با جهت روند شاخص ها، تولید و بررسی های بعدی بر روی آن ها انجام شد. تمامی حالات (۹ حالت) توامان شاخص ها و وضعیت دما و بارش کشور در سال های به دست آمده، دوباره بررسی و مشخص شد زمانی که رفتار NAOو SOIهم­سو نیستند (جهتی مخالف هم) و همین طور در وضعیت فرین قرار دارند، بیشترین تاثیر را بر اقلیم ایران می گذارند. با وقوع SOIمنفی و NAOمثبت، مراکز پرفشار سیبری، آزورز و کم فشار آیسلند نسبت به میانگین بلندمدت تقویت می­شوند و این امر، ورود زبانه پرفشار سیبری به ایران و در نتیجه کاهش درجه حرارت کشور را در پی دارد. از طرف دیگر، با وقوع حالت های فرین SOIمثبت و NAOمنفی، مراکز پرفشار سیبری و آزورز و کم فشار آیسلند تضعیف می شوند که سبب ورود کمتر زبانه پرفشار سیبری به ایران می گردند و در پی آن مقدار بارش در کشور کاهش قابل توجهی می یابد.

کلیدواژه ها:

نوسان اطلس شمالی ، نوسان آرام جنوبی ، پرفشار سیبری ، کم فشار آیسلند ، پرفشار آزورز