تجزیه فیلوژنی و تکاملی بر مبنای توالی نوکلئوتیدی جایگاه ژن لپتین در شترهای منطقه سیستان و بلوچستان

مطالعه بر روی حیوانات بومی می تواند به حفظ ساختار ژنتیکی جمعیت ها، پیاده نمودن برنامه های اصلاح نژادی و به دست آوردن اطلاعات در مورد ساختار ژنتیکی آن ها کمک کند. هدف از مطالعه حاضر بررسی توالی نوکلئوتیدی و آمینواسیدی ژن لپتین در شتر بومی استان سیستان و بلوچستان و مطالعات فیلوژنتیکی و مولکولی آن با سایر گونه های پستانداران بود. در این مطالعه نمونه های خون از ۵۰ نفر شتر از سیاهرگ گردنی از دو گله واقع در زابل و منطقه دلگان بلوچستان گرفته شد. استخراجDNA از نمونه های خون کامل و تکثیر ناحیه اینترون دوم و اگزون سوم با طول تقریبی۲۰۰۰ جفت بازی جایگاه ژن لپتین با استفاده از یک جفت پرایمر اختصاصی صورت گرفت و محصول تکثیر شده با آنزیم برشی Asuhpi به دو قطعه ۱۴۰۰ و ۶۰۰ جفت بازی شکسته شده و در نهایت قطعات مذکور از روی ژل استخراج و تعیین توالی شدند. پس از برهم گذاری توالی قطعات مذکور یک قطعه ۱۹۴۰ جفت بازی با کمترین خطا جهت آنالیزهای بیوانفورماتیکی به دست آمد. همچنین، توالی نوکلئوتیدی ژن لپتین در سایر گونه های پستانداران با استفاده از ابزار BLAST در بانک های اطلاعاتی ژنوم حاصل شد. نتایج همترازی توالی های دو جمعیت مورد استفاده در منطقه زابل و بلوچستان تشابه ۹۹ درصد را نشان داد، اما تفرق متمایز از سایر گونه های پستانداران داشت. تجزیه و تحلیل بیوانفورماتیکی توالی نوکلئوتیدی ژن لپتین بیانگر نسبت جایگزینی dn/ds برابر ۷۶/۰ در بین گونه های مختلف بود که نشان دهنده انتخاب خالص در طی تکامل این ژن است. نتایج درخت فیلوژنتیک بر اساس توالی نوکلئوتیدی نشان دهنده مسیرهای تکاملی مختلف ژن لپتین در گونه های مختلف، شامل هفت دسته از گونه ها شتر، (گاو، بوفالو وگاومیش)، (گوسفند و بز)، خوک، خفاش، گربه و پستانداران دریایی بود که شتر، گاو و پستانداران دریایی بیشترین قرابت را داشتند. با توجه به تنوع بسیار بالا در قطعه مورد مطالعه توالی جایگاه ژن لپتین و شاخص تکامل محاسبه شده به نظر می رسد اهلی شدن دام ها و انتخاب در صفات تولیدی شیر منجر به تغییراتی در توالی نوکلئوتیدی جایگاه ژن لپتین و تغییر نقش بیولوژیکی آن شده است.

کلیدواژه ها:

انتخاب طبیعی ، روند تکاملی ، شتر بومی ، فیلوژنی ، لپتین