الگوی ارزیابی حاکمیت نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران: تحلیل مضمون

چکیده زمینه و هدف: حاکمیت در سیستم سلامت صرفا یک دیدگاه، مدل برای عملیاتی کردن یا اجرای خدمات نیست، بلکه یک عنصر کلیدی در برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی فعالیت ها برای سلامت و بهداشت بهتر است. هدف اصلی این پژوهش طراحی الگوی ارزیابی حاکمیت نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران بود. روش پژوهش: تحقیق حاضر از نظر هدف، توصیفی، از نظر نوع استفاده کاربردی، و از نظر نوع داده ها کیفی بود که به روش تحلیل مضمون و با رویکرد قیاسی- استقرایی انجام شد. ۱۴ خبره نظام سلامت به روش غیر تصادفی- هدفمند انتخاب شدند. برای محاسبه پایایی از پایایی بازآزمون و پایایی کدگذار استفاده شد که مقدار آن ها به ترتیب ۷۰ و ۸۷ درصد به دست آمد. همچنین برای سنجش روایی محتوای شاخص های استخراجی از روش والتز و باسل استفاده شد و مقدار آن ۸۵ درصد محاسبه شد. یافته ها: پس از طی مراحل شش گانه تحلیل مضمون، ۱۳۷ مضمون پایه، ۱۵ مضمون سازمان دهنده و ۵ مضمون فراگیر (پاسخگوئی نظام سلامت، مشارکت نظام سلامت، تدوین سیاست نظام سلامت، ارائه خدمات نظام سلامت، کارائی و کیفیت نظام سلامت) احصاء و در نهایت الگوی ارزیابی حاکمیت نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران طراحی شد. پاسخگوئی سازمانی شامل ۷ مضمون، پاسخگوئی اخلاقی ۹ مضمون، پاسخگوئی قانونی۶ مضمون، پاسخگوئی مالی ۸ مضمون پایه است. کارائی و کیفیت شامل ۱۰ مضمون پایه است. اجرا شامل ۸ مضمون، جامعیت ۴ مضمون، ارائه گزارش ۱۲ مضمون، و شفافیت شامل ۶ مضمون پایه است. سیاست ساختاری شامل ۲۳ مضمون، سیاست شمول اجتماعی و عدالت ۶ مضمون، و سیاست مالی شامل ۱۱مضمون پایه است. خدمات پزشکی شامل ۴ مضمون، خدمات مالی ۷ مضمون، خدمات انسانی و حقوق بشر ۹ مضمون، و خدمات اطلاعاتی و فناوری شامل ۷ مضمون پایه است. در این الگو، مشارکت و تدوین سیاست به عنوان ورودی و پاسخگوئی، کارائی و کیفیت و ارائه خدمات به عنوان خروجی بودند. نتیجه گیری: مبهم بودن تعریف همکاری بین بخشی مناسب، عدم شایسته سالاری، صنفی نگری، تضاد منافع، عدم استفاده از رویکرد سیاست گذاری مبتنی بر شواهد و خرد جمعی از معایب الگوی حاکمیت فعلی است. همچنین، هزینه درمان پرداختی توسط مردم زیاد است.  

کلیدواژه ها:

Assessment ، Government pattern ، Health system agencies ، Thematic analysis ، ارزیابی ، الگوی حاکمیت ، موسسات نظام سلامت ، تحلیل مضمون