ارزیابی آسیبپذیری شبکهی معابر شهری در برابر زلزلههای احتمالی مطالعهی موردی: منطقهی ۳ شهرداری تهران

زلزله میتواند شهرها و مناطق یک کشور را از تحرک بیندازد، با مختل کردن شبکهی ارتباطی شهر نظم ترافیکی را بر هم بزند و جریان عرضهی کالا را کند و ارائهی خدمات اورژانسی (اضطراری) و ایمنی به زلزلهزدگان را با موانع جدی مواجه نماید. این وضعیت خطرناک به دلیل کمعرض بودن معابر، تمرکز زیاد جمعیت در بافتهای قدیمی، بلندمرتبهسازیهای غیراصولی، ساختوسازهای انجامشده بر روی مسیر قناتها و قرارگیری در منطقهای با لرزهخیزی بالا، که نتیجهی گسترش کالبدی و افزایش تراکم شهرهای بزرگ است، منجر به از بین رفتن کارایی شبکهی ارتباطی، حجم بالای تلفات انسانی و خسارتهای مالی میشود. هدف این پژوهش پیشبینی آسیبپذیری شبکهی ارتباطی شهر در برابر شدتهای مختلف زلزله است. برای رسیدن به این هدف ۱۰ شاخص موثر در آسیبپذیری شبکهی معابر شهری در برابر زلزله در قالب مدلهای برنامهریزی و تلفیقی چونANP وزندهی و فازیسازی شدند. لایههای انتخابی در محیط GIS ترکیب و نهایتا نقشهی آسیبپذیری کلی منطقه پیش از زلزله تهیه گردید. در مرحلهی بعد مدل پیشبینی در قالب طراحی سناریوهای زلزله در شدتهای مختلف ۶، ۷ و ۸ مرکالی اصلاحشده بر روی نقشهی کلی آسیبپذیری منطقه پیش از زلزله اعمال شد. نتایج پژوهش نشان میدهد که میزان آسیب وارده به شبکهی معابر منطقهی ۳ شهرداری تهران در سناریوی ۶ مرکالی حاکی از آن است که ۵۲% درصد معابر منطقه در دو دامنهی آسیبپذیری خیلی کم و کم قرار گرفتهاند. بیشترین درصد این معابر با ۶۴% درصد در ناحیهی ۴ و ۶ منطقه، در قسمتهای جنوبی محلهی سیدخندان و شمال محلهی کاووسیه قرار دارند، در سناریوی ۷ مرکالی ۵۳% درصد معابر در دامنهی آسیبپذیر زیاد قرار دارند. بیشترین درصد این معابر در ناحیهی ۱، در قسمت غربی ده ونک و در ناحیه ۲، در قسمت مرکزی محلهی حسنآباد و زرگنده است. در سناریوی ۸ مرکالی نمودار میزان آسیبپذیری شبکهی معابر در دو دامنهی آسیبپذیری زیاد و تخریب کامل حالت صعودی پیدا کرده و ۸۰% درصد معابر منطقه در این دو دامنه قرار گرفتهاند. بیشترین درصد این معابر به ترتیب در نواحی ۶، ۱، ۲، ۵،۳ و ۴ قرار دارند.

کلیدواژه ها:

زلزله ، آسیبپذیری ، شبکهی معابر ، مدلسازی ، تحلیل شبکه