ارزیابی دورگ گیری بین و درون گونه ای کلن های صنوبر Populus nigra و P. deltoides

تحقیق حاضر با هدف استفاده از توانمندی ارقام پر محصول معرفی­شده برای تولید دورگ های جدید و ارزیابی صفات مورفولوژیک و آناتومیک نهال های دورگ بین­گونه ای P. nigra و P. deltoides انجام شد. در پروژه حاضر از پایه های نر و ماده کلن های برتر صنوبر نیگرا و دلتوئیدس که به لحاظ عملکرد تولید چوب و کیفیت تنه مناسبT عملکرد مناسبی داشته و به بخش اجرا معرفی شده اند، استفاده شد. در زمستان ۹۷ جوانه های حامل گل از شاخه های گلدار پایه ماده به­طول حدود ۶۰ الی ۱۰۰ سانتی متر از شاخه های انتهایی درخت جدا و در گلدان های ۲۰ لیتری حاوی مخلوط خاک، ماسه و کود دامی کاشته شدند. برای تهیه دانه گرده، تعداد کافی از شاخه های گل دار از شاخه درخت نر هر یک از گونه های P. nigra و P. Deltoids جدا و در داخل ظرف آب قرار داده شده و با بازشدن شاتون های گل نر، گرده ها جمع آوری شدند. عمل گرده افشانی به وسیله قلموی آغشته به گرده به صورت گرد و غبار انجام شد. پس از رسیدگی کامل کپسول ها، خوشه ها (کاتکین) جمع آوری شده و تمامی کپسول های دورگ و آزاد­گرده افشان سترون شده به صورت شکاف داده­شده در شرایط محیط کشت MS½ فاقد هورمون کشت شدند. گیاهچه های تولیدشده در اندازه بلندتر از ۱ تا ۲ سانتی متری به جی فی پات با مخلوطی از پرلیت و پیت ماس و ماسه منتقل و در گلخانه نگهداری شدند و مشخصه های درصد آلودگی و ارتفاع گیاهچه های درون شیشه و تعداد گیاهچه های منتقل­شده به جی فی پات یادداشت شد. پس از سازگاری تدریجی، نهال های دورگ به گلدان های بزرگ انتقال یافتند و پس از دو سال بر اساس صفات کمی مانند ارتفاع، قطر یقه، شاخه و مشخصه های کمی و آناتومی برگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیش­ترین ارتفاع شاتون، تعداد و وزن کپسول در تلاقی آزاد گرده افشان وجود داشت. تعداد ۲۸ نتاج از تلاقی های مختلف صنوبر به دست آمد. بیش­ترین ارتفاع ساقه در تلاقی های PD♀xPS♂ (P. deltoides Marquette x P. deltoidesSamsun) و PD♀xPB♂ (P. deltoidesMarquette x P. nigra betulifolia۱۷/۱۳) و بیش­ترین زاویه شاخه، سطح برگ و سطح ویژه برگ در تلاقی آزادگرده افشان PD♀ (P. deltoidesMarquette) مشاهده شد.

کلیدواژه ها:

دورگ گیری ، صنوبر ، کپسول ، محیط کشت ، نهال ، وراثت پذیری