بررسی اثرات مقادیر مختلف دی کلسیم فسفات بر جذب، کارایی مصرف فسفر و رشد ارقام و ژنوتیپ های گندم دیم

فسفر در خاک های آهکی به فسفات های کلسیم نا محلول تبدیل می شود وبا مصرف کودهای  فسفره در این خاک ها، مقدار این ترکیبات افزایش می یابد. به منظور تعیین میزان کمی اجزاء فسفات در خاک های منطقه دیم مراغه با مدیریت های مختلف زراعی از روش استخراج متوالی اشکال فسفات استفاده شد، سپس جهت بررسی اختلاف ارقام و ژنوتیپ های گندم دیم در جذب و بهره وری فسفر از منبع دی کلسیم فسفات، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در شرایط گلخانه ای به مرحله اجرا در آمد، ده رقم و ژنوتیپ گندم دیم به شرح زیر: ۱- سرداری، ۲ – Sbn/۱-۶۴-۱۹۹، ۳ – آذر۲،  ۴ - Pf۸۲۲۰۰/Sardari، ۵ –  Agosta/Safied ۶- رصد یا  Fenkang/۱۵/Safied ۷ -Anza/۳/Pi//Nar/Hys/Sfied  ۸ - Ghazagestan-۴ ۹-‍ ۸۷Zhong۲۹۱و۱۰-۵۲۹۱karaj۹۸ - ۹۹  با چهار سطح دی کلسیم فسفات ۰،۸۰، ۱۶۰ و۳۲۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک برای انجام آزمایش در نظر گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان داد، میزان فسفات های کلسیم در مدیریت های زراعی مختلف متفاوت بودند به طوری که میزان فسفات های کلسیم در مدیریت های زراعی یونجه - گندم و نخود - گندم در مقایسه با مدیریت های زراعی دیگر بالاتر بودند. با افزایش میزان مصرف دی کلسیم فسفات در خاک، وزن ریشه، ساقه و برگ و جذب فسفر ارقام گندم افزایش یافت. ژنوتیپ ها و ارقام مختلف گندم در میزان وزن ساقه و برگ و ریشه، غلظت فسفر، جذب و بهره وری فسفر اختلاف معنی داری داشتند. ارقام سرداری و رصد یا Fenkang در مقایسه با ارقام و ژنوتیپ های دیگر، وزن ریشه بیشتری داشتند و متناسب با آن غلظت فسفر در ساقه و برگ و ریشه آنها بیشتر بود. ارقام آذر ۲، Sbn ، Agostaدر مقایسه با ارقام و ژنوتیپ های دیگر از بهره وری بیشتر برای جذب فسفر برخور دار بودند، یعنی به ازای مقادیر فسفر جذب شده، توانستند وزن ساقه و برگ بیشتری تولید کنند. نتایج این آزمایش نشان داد. میزان اشکال فسفات در خاک های زراعی با مدیریت های مختلف زراعی، متفاوت است. با افزایش میزان مصرف دی کلسیم فسفات در خاک، میزان جذب فسفر و رشد ارقام گندم افزایش می یابد و توانایی ارقام و ژنوتیپ های گندم در استفاده از منبع دی کلسیم فسفات در رشد و جذب فسفر متفاوت است. ارقام و ژنوتیپ های با وزن زیاد ریشه، مقدار بیشتری فسفر را جذب کرده وبهره وری فسفر در آنها بیشتر بود.

کلیدواژه ها:

فسفر ، جذب ، و کارآیی ، رشد ارقام و ژنوتیپ های گندم