مقاله کوتاه: بازیچ یا شیشه بازیچ چیست؟
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 198
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JBASH-13-4_012
تاریخ نمایه سازی: 8 خرداد 1401
چکیده مقاله:
دیوان خاقانی مشحون از تصاویر، تعابیر و مفردات غریبی است که باعث دیریابی اشعار وی شده است. یکی از بسترهایی که خاقانی در آن مفردات دیریاب استعمال نموده، فرهنگ عامه ی جغرافیا و اقلیم زیستی خود بوده است. «شیشه ی بازیچ» از نمونه واژههایی است که مربوط به منطقه ی اران و جغرافیای زیستی خاقانی بوده که در برخی نسخ کاتبان و به تبع آن مصححان برای مانوسسازی، این وجه غریب را به «شیشه ی نارنج» و «شیشه ی بازیچه» تحریف کردهاند؛ یعنی ازیک طرف به خاطر تسامح در نقطهگذاری، آن را به «شیشه ی نارنج» و ازطرف دیگر با افزودن هاء غیرملفوظ، به «شیشه ی بازیچه» بدل کردهاند که البته گویا مورد دوم شکل دیگری از تلفظ همان بازیچ است. وجه غریب «شیشه ی بازیچ» یا «بازیچ» در برخی نسخ محفوظ مانده است. با دقت در موارد استعمال، نشانههایی ایضاحی از این پدیده نمایانگر میشود. این پدیده که به خاطر غرابت استعمال از فرهنگها نیز فوت گردیده، آن گونه که از ابیات مستعمل در آن برمیآید، حقهای شیشهای مربوط به مشعبدان و معرکهگیران است که گاه آن را از گلاب و آب پر میکرده و بر سر میگذاشته و با آن حرکات نمایشی و محیرالعقول انجام میداده و گاه نیز با شعبده از آن اشکالی و اشیای را بیرون میآوردهاند. به خاطر جنس شیشهای این پدیده، گاه به آسمان تشبیه شده که شیشهسان بودن آن در اساطیر هم مذکور است و گاه دل و گاه شیشه ی کافور به آن مانند شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
امیر سلطان محمدی
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
سید منصور سادات ابراهیمی
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :