اثربخشی مداخلات توان بخشی شناختی (مبتنی بر رایانه و کلاسیک) بر عملکرد شناختی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص در ایران: یک مطالعه فراتحلیل

سابقه و هدف: مداخلات توان بخشی شناختی به عنوان یکی از مهم ترین مداخلات موثر در بهبود عملکرد شناختی کودکان دارای اختلالات یادگیری خاص شناخته می شود. هدف از این پژوهش فراتحلیل، بررسی اثربخشی توان بخشی شناختی مبتنی بر رایانه و کلاسیک بر بهبود عملکرد شناختی این کودکان در ایران بوده است. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت فراتحلیل بر جامعه آماری کلیه پژوهش های انجام شده در حوزه مداخلات شناختی مبتنی بر رایانه و کلاسیک بر اختلال یادگیری خاص طی سال های ۱۳۹۹-۱۳۸۹ در ایران با استفاده از مقالات مرتبط با هدف پژوهش از پایگاه های اطلاعاتی مجلات علمی - پژوهشی در حوزه روانشناسی و علوم تربیتی نظیر پایگاه داخلی پرتال جامع علوم انسانی (ensani.ir)، پایگاه مجلات تخصصی نور (noormags.ir)، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (sid.ir)، گوگل اسکلار (scholar.google.com)، بانک اطلاعات نشریات کشور: مگ ایران (magiran.com)، بانک مقالات پزشکی ایران (idml.research.ac.ir) انجام پذیرفته است که ۴۰ پژوهش که از لحاظ روش شناسی موردقبول بوده اند، انتخاب شدند و فراتحلیل بر آن ها انجام گرفت. نتایج: این پژوهش فراتحلیل به طور مجموع دارای ۱۰۶۱ نمونه و ۴۰ اندازه اثر بود که نتایج نشان داد میزان اندازه اثر توان بخشی شناختی مبتنی بر رایانه و کلاسیک بر بهبود عملکرد شناختی کودکان مبتلا به اختلال ویژه یادگیری درمجموع برابر (۰/۹۵d=) می باشد (مبتنی بر رایانه معادل (۰/۰۱ d=) و کلاسیک معادل (۰/۹۰ d=) که این اندازه اثرها طبق جدول کوهن دارای اثر بالایی است. نتیجه گیری: نتایج کلی نشان دهنده این موضوع است که انجام توان بخشی های شناختی مبتنی بر رایانه و کلاسیک بر بهبود عملکرد شناختی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص در ایران اثربخشی بالایی داشته است.  

کلیدواژه ها:

Meta-analysis ، Learning disabilities ، Specific learning disorder ، Dyscalculia ، dyslexia ، Cognitive remediation ، Cognitive function ، Therapy ، Computer-assisted ، فراتحلیل ، ناتوانی های یادگیری ، اختلال یادگیری خاص ، اختلال یادگیری ریاضی ، اختلال نارساخوانی ، توان بخشی شناختی ، عملکرد شناختی ، درمان ، رایانه – محور