آرای اندیشه گران مسلمان معاصر هندوستان درباره انحطاط تمدن اسلامی (نمونه پژوهی محمد اقبال و ابوالحسن ندوی)

برآمدن و بالیدن تمدن و فرهنگ اسلامی از شگفتی­ هایی است که توجه بسیاری از اندیشه­ گران حوزه دین، تاریخ، تمدن، جامعه­ شناسی و علوم سیاسی را به خود جلب کرده است. ضعف و زوال آن نیز این اندیشه­ گران را به تفکر واداشته که راز این عقب­گرد و انحطاط را دریابند. از این­رو، هرکدام با اصلی و فرعی کردن عواملی، تلاش کرده ­اند که ایستایی تمدن اسلامی را تبیین کنند. اندیشه­ گران جهان اسلام، ایرانی، عرب، ترک، هند، پاکستانی و...، با هدف  احیا، اصلاح و پیشرفت دوباره تمدنی، این مقوله را در حوزه اندیشه خود قرار داده ­اند. در این مقاله هدف، بررسی آرای محمد اقبال و ابوالحسن ندوی دو تن از اندیشه­گران مسلمان شبه­قاره هند، درباره انحطاط تمدن اسلامی، به شیوه توصیفی-تحلیلی است، با طرح این پرسش که؛ این اندیشه ­گران در تبیین موضوع به چه عواملی توجه داشته­ اند؟ یافته ­های پژوهش نشان داده است که ایشان عوامل درون­ ساختاری تمدن اسلامی از جمله انحطاط اعتقادی، سیاسی، اجتماعی، علمی و اخلاقی را در فرآیند نابودی فرهنگ و تمدن اسلامی موثر دانست ه­اند.

کلیدواژه ها:

تمدن اسلامی ، انحطاط ، شبه قاره هند ، اقبال ، ندوی و عوامل انحطاط