خوانش عناصر هویت ساز در نقوش فرشینه های ترکمن از منظر کارکردگرایی مالینوفسکی

دست بافته های ترکمن بیان گر جنبه های آیینی، اعتقادی، مذهبی، اسطوره ای و باورهای بافندگان است که در راستای تامین نیازهای زندگی آن هاست. هر نقش حاوی رمزگان و معانی گوناگون است که از باورهای قومی یا از سایر فرهنگ ها به عاریت گرفته شده است. نگارندگان با هدف بررسی عناصر هویت ساز در آرایه های نمادین در نقوش به کار رفته در زیراندازهای ترکمن در پی آن هستند تا به این پرسش پاسخ دهند که، چگونه نقوش و رنگ های موجود در آرایه های ترکمنی از منظر کارکردگرایی مالینوفسکی تبیین می گردد. بر این اساس، طرح های نمازلیق، کعبه نمازلیق، انگسی، آسمالیق، قالی و نمدهای ترکمن بررسی و کارکرد و جایگاه آن ها در فرهنگ این قوم تحلیل می شود. روش پژوهش، تاریخی و تحلیل محتوای نقوش است که با استفاده از گردآوری اسناد و بازدید از موزه فرش صورت پذیرفته است. نتایج حاصل، گویای آن است که، این اشکال، نقش کلیدی در انتقال معانی و ارزش های محوری فرهنگ دارند و اغلب نشانه های شمایلی هستند و طی زمان به صورت تجریدی درآمده اند. هم چنین، عملکرد کاربردی و تزیینی نقوش در آن ها دیده می شود. از منظر مالینوفسکی نقوش در هر جامعه ای دارای کارکردی مشخص و هدف آن، تعالی جامعه می باشد. این نقوش برخاسته از فرهنگ جامعه بوده و باید در بستر فرهنگی خود مورد تحلیل قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

فرشینه ترکمن ، کارکردگرایی ، نقش و رنگ ، مالینوفسکی