تبیین عوامل موثر در بحران زایی و مدیریت مرزهای ایران و پاکستان

مرزهای بینالمللی به عنوان خطوطی که موجودیتهای سیاسی را از یکدیگر جدا میکند دارای اهمیت ویژهای هستند و کشورها تلاش زیادی را برای کنترل آنها انجام میدهند.اما تهدیدهایی که از سوی مرز متوجه کشورها میشود تنها با کنترل امنیتی و انتظامی خط مرزی رفع نمیگردد و در اینجاست که مدیریت مرزها اهمیت پیدا میکند. مدیریت مرزها شامل فعالیتهای سیاسی، اقتصادی، عمرانی نیز میشود و علاوه بر خط مرزی، مناطق مرزی را نیز در بر میگیرد. ایران در شمار کشورهایی است که دارای بیشترین همسایه است و عوامل متعدد داخلی و نابسامانی سیاسی و اقتصادی در کشورهای همسایه مشکلات زیادی را در راستای کنترل و مدیریت مرزها ایجاد کرده است. به گونهای که میتوان برخی از مرزهای ایران را بحرانزا نامید. این موضوع در مرزهای شرقی و به ویژه مرزهای ایران و پاکستان نمود بیشتری یافته است به گونهای که به رغم تلاشهای انجام شده توسط نهادهای ذیربط، در زمینهی مدیریت مرزها اقدامات مطلوبی صورت نپذیرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی عوامل موثر در بحرانزایی و همچنین مدیریت مرزهای ایران و پاکستان میپردازیم. هدف نگارندگان پاسخگویی به این پرسش است که: عوامل موثر در بحرانزایی مرزهای ایران و پاکستان کدامند؟ و ایران برای مدیریت مرزهای خود با پاکستان با چه چالشهایی روبرو است؟ نتایج بررسی نشان داد که ویژگی های مرز از جمله تاریخچه مرز، نحوه ی شکلگیری و نوع مرز به همراه توان مدیریتی کشور در عرصه امنیتی و انتظامی و ویژگی های فرهنگی و اقتصادی مناطق مرزی و همکاریهای کشور همسایه از عوامل موثر در بحرانزایی و همچنین مدیریت مرزهای ایران و پاکستان است. ضعف اقتصاد محلی، ضعف فرهنگی در مناطق مرزی، ناهمگونی با فرهنگ غالب کشور، نفوذ بنیادگرایی و تروریسم و نابسامانی اقتصادی و سیاسی همسایگان نیز مهمترین چالشهای ایران برای مدیریت بهینهی مرزهای خود با پاکستان است.

کلیدواژه ها:

مرز ، مدیریت مرزها ، بحرانزایی ، مناطق مرزی ، ایران ، پاکستان ، بلوچستان