گفتمان سعدی در گلستان و بوستان برمبنای نظریه ماکیاولیستی

در این تحقیق، قدرت از نگاه ماکیاولی در اثار سعدی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. مفهوم ماکیاولیستی، تعبیری از قدرت را مدنظر دارد که آن را یک جانبه گرایانه و محدود کننده می پندارد. در این بینش، قدرت امری متمرکز و در احاطه فرد یا افراد صاحب قدرت است. در این دیدگاه، قدرت ماه یتی تصاحب شدنی است که با مالکیت و عاملیت همراه است؛ به طوریکه دارا بودن آن توسط فرد یا افرادی، دیگران را ازآن محروم می سازد. این مفهوم از قدرت که در عصر مدرن رایج بوده است، تحت تاثیر افکار و اندیشه های ماکیاولی در ابتدای دوران رنسانس رشد و نمو یافته است. تئوری قدرت مطلقه و بی حدواندازه و واگذاری قدرت به پادشاه ، زمینه را برای اندیشه های مبتنی بر سلطنت مشروطه و سپس دولت مشروطه فراهم نمود. در ایران اسلامی نظریه ماکیاولیستی در دورانی که مذهب تسنن نفوذ بیشتری داشته، جلوه گر بوده است. در سده های پنجم تا هفتم هجری نظریه استیلاء(معادل نظریه ماکیاولیستی) نمود داشته است؛ لذا توجه به کارآمدی، مصلحت اندیشی و واقع گرایی که نظریه ماکیاولیستی برآنها استوار بود، چه در اشعار درباری و چه دراثار شاعرانی مانند سعدی به چشم می آید.. وجود جریانها و گفتمانهای معترض و دگراندیش مانند گفتمانهای شیعه، ایران باستان و عرفان بیانگر این واقعیت است که بسیاری از مردم از جهود، سکون و باقی ماندن در ظواهر و تقلید فراری بوده اند و به باورها و آرمانها و روشهای به سامان تر و مطلوب تر اززندگی می اندیشیده اند.

کلیدواژه ها:

ماکیاولی ، نظریه قدرت ، گفتمان ، بوستان ، گلستان