اثر تراکم کاشت بر عملکرد دانه و بعضی خواص کیفی پنج ژنوتیپ گندم دوروم تحت شرایط آب و هوایی اهواز

در این بررسی به منظور شناخت مناسب ترین تراکم و مناسب ترین ژنوتیپ گندم دوروم (معرفی شده توسط مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان) از لحاظ کمی و کیفی، آزمایشی در مزرعه آزمایشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی ۷۷- ۱۳۷۶ انجام گرفت. در این آزمایش از طرح بلوک های کامل تصادفی استفاده شد. خصوصیات مورد مطالعه درصد لکه آردی(yellow berry) (درصد وزنی دانههایی که مقطع آردی داشتند)؛ کیفیت، پروتئین،درصد پروتئین دانه، تعداد سنبله در واحد سطح و نیز عملکرد دانه بود. در بین ژنوتیپهای مورد آزمایش (Shwa/Mald, Gediz Altar۸۴, Chen /Altar, Aconchi۸۹) ژنوتیپChen/Altar بیشترین درصد (۵۳/۱۱درصد) و ژنوتیپ(Shwa/Mald) کمترین درصد (۳/۲ درصد) لکه آردی را داشتند. (Shwa/Mald) بالاترین کیفیت پروتئین را با عدد زلنی ۳۱/۳۵ و Altra۸۴ پائین ترین کیفیت را با عدد زلنی ۴۴/۲۹دارا بودند. ژنوتیپ (Shwa/Mald) بالاترین درصد (۶۶/۱۳%) پروتئین را در بین ژنوتیپهای مختلف داشت . تراکم های۴۰۰ و۵۰۰ بوته در متر مربع بیشترین درصد (۵/۸ %) و تراکم ۲۰۰ بوته در متر مربع کمترین درصد (۱۶/۳%) لکه آردی را داشت در مورد درصد پروتئین دانه روند برعکس بود به طوری که تراکم ۲۰۰ بوته در متر مربع بالاترین درصد پروتئین دانه (۱۲/۱۳%) و تراکم ۵۰۰ بوته در متر مربع کمترین درصد پروتئین دانه (۳۱/۱۲%) را داشت. در مورد کیفیت پروتئین دانه با وجود دارا بودن روند افزایش از تراکمهای بیشتر به طرف تراکمهای پایین تر، اختلاف معنی داری بین تراکمهای مختلف مشاهده نشد. با افزایش تراکم، عملکرد دانه افزایش یافت (بالاترین عملکرد در تراکم ۵۰۰ بوته در متر مربع با ۵۶۷۸ کیلوگرم در هکتار ) و ژنوتیپ Chen/Altar بالاترین عملکرد را دربین ژنوتیپها دارا بود (۴۹۷۶ کیلوگرم در هکتار میانگین چهار تراکم). همبستگی منفی معنی داری بین کیفیت پروتئین با عملکرد دانه (در سطح ۵%) و هم چنین درصد پروتئین با عملکرد دانه (در سطح ۱%) چه در تراکمها و چه در ژنوتیپها مشاهده شد ولی درصد لکه آردی با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری (در سطح ۱%) داشت. با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمایش برای شرایط آب و هوایی اهواز ژنوتیپ Shwa/Mald در تراکم ۵۰۰ بوته در متر مربع قابل توصیه می باشد.

کلیدواژه ها:

Durum wheat ، Yellow berry ، Protein quality ، Zeleny number ، Protein percentage ، دوروم ، لکه آردی ، کیفیت پروتئین ، عدد زلنی ، درصد پروتئین.