اثرات حشره کشی و دورکنندگی قسمت های مختلف گیاه بومادران روی بالغین شپشه دندانه دار برنج Oryzaephilus surinamensis L. (Coleoptera: Silvanidae)

خسارت بالای آفات انباری و اثرات سوء سموم شیمیایی، استفاده از ترکیبات گیاهی را به یکی از بهترین روش های کنترل آفات انباری تبدیل کرده است. با این حال هنوز محدودیت هایی مانند قدرت رقابت پایین برای حشره کش های گیاهی چون اسانس­ها و عصاره ها وجود دارد. در این بررسی اثرات کشندگی و دورکنندگی اسانس قسمت های گل، برگ، ساقه و ریشه گیاه بومادران روی حشره کامل شپشه دندانه دار برنج Oryzaephilus surinamensis L. مورد بررسی قرار گرفت. تمام آزمایشات زیست سنجی در دمای C˚۱±۲۸ و رطوبت نسبی ۵±۶۵ درصد و در تاریکی و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با پنج تکرار به­طور جداگانه در مدت ۴۸ ساعت انجام پذیرفت. طبق نتایج، گل بومادران در مقایسه با سایر اندام­های گیاه بیش­ترین اثر کشندگی در سمیت تنفسی (LC۵۰ = ۱۴.۳ µL/ml) و تماسی(LC۵۰ = ۸.۹ µL/ml) حشرات کامل شپشه دندانه­دار را داشت، اما سایر قسمت های گیاه به­ترتیب برگ، ساقه و ریشه کم­ترین اثر کشندگی را بر روی آفت مورد نظر داشتند. همچنین اثر دورکنندگی اسانس قسمت های گل، برگ، ساقه و ریشه با استفاده از دستگاه بویایی­سنج Y روی حشره کامل انجام پذیرفت. این آزمایش در پنج تکرار و در هر تکرار بر روی ۲۰ حشره انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های مربوط به اثر دورکنندگی اسانس های مورد بررسی نشان داد که اسانس گل بومادران نسبت به سه اسانس دیگر با غلظت کم­تری قادر به دور کردن حشرات کامل شپشه دندانه دار برنج بوده و دور کننده قوی تری بود.

کلیدواژه ها:

شپشه دندانه دار برنج ، گیاه بومادران ، اثرات حشره کشی ، اثرات دور کنندگی