ارزیابی اجزاء مقاومت تدریجی در تعدادی از لاین های امید بخش گندم اقلیم معتدل نسبت به بیماری زنگ زرد در شرایط مزرعه ای در اردبیل

در این پژوهش بیست لاین امید­بخش گندم مربوط به اقلیم معتدل همراه با دو رقم شاهد حساس بولانی و موروکو در سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ به منظور تعیین مقاومت تدریجی آن ­ها نسبت به زنگ زرد در شرایط مزرعه در اردبیل ارزیابی شدند. اجزا مختلف مقاومت تدریجی شامل ضریب آلودگی (CI)، شدت نهائی بیماری (FRS)، مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) و نرخ آلودگی ظاهری (r) در مراحل گیاه کامل و گیاهچه ­ای اندازه­گیری شدند. اندازه جوش و تراکم جوش در واحد سطح برگ در دو مرحله گیاهچه­ ای و گیاه کامل نیز اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد لاین­ های M-۹۱-۱۷ و M-۹۱-۴ در مرحله گیاهچه ­ای نیمه­حساس و یا حساس اما در مرحله گیاه کامل مقاوم و یا مصون بودند بیانگر وجود مقاومت گیاه کامل در آن ­ها است، لاین­های M-۹۱-۱۸، M-۹۱-۲۰، M-۹۱-۵، M-۹۱-۶ و M-۹۱-۷ در مرحله گیاهچه ­ای نیمه­ مقاوم اما در مرحله گیاه کامل سطح مطلوبی از مقاومت تدریجی را نشان دادند. لاین­ های M-۹۱-۱۳، M-۹۱-۱۴،M-۹۱-۱۲  و  M-۹۱-۸در مرحله گیاهچه­ ا ی حساس و در مرحله گیاه کامل سطح مطلوبی از مقاومت تدریجی را نشان دادند. بنابراین به نظر می­ رسد این لاین ­ها دارای ژن­ های مقاومت گیاه کامل هستند. ارقام شاهد حساس بولانی و موروکو بالا­ترین مقادیر r، CI،FRS ، rADPC، تراکم جوش و اندازه جوش را در واحد سطح را داشتند. به جزM-۹۱-۲ ، M-۹۱-۹، M-۹۱-۱۶، M-۹۱-۱۵،M-۹۱-۳ ، M-۹۱-۱۱ و M-۹۱-۱۰، بقیه لاین­ ها مقاومت تدریجی بالا تا متوسطی را بر­اساس مقادیرFRS ، CI،rAUDPC ، تراکم جوش و اندازه جوش نشان دادند. ضریب همبستگی بین شدت نهایی آلودگی (FRS) با مقادیر ضریب آلودگی (CI)، rAUDPC و نرخ آلودگی ظاهری به ترتیب ۹۸، ۹۷ و ۹۷ بود.  

کلیدواژه ها:

زنگ زرد گندم ، مقاومت تدریجی ، مقاومت گیاهچه ‍ ای ، مقاومت گیاه کامل